Suriye’de Kontrol Değişimi

11/12/2024 Manşet

Suriye’de Son Durum: HTŞ ve SMO’nun Çatışması

Suriye’de Heyet Tahrir Es-Şam (HTŞ) ve diğer muhalif grupların, Kasım ayının son haftasında başlatmış olduğu taarruz, ülkenin büyük bir kısmında kontrol sağlanmasını beraberinde getirmiştir. HTŞ’nin kontrolündeki bölgelerde silahların susmasıyla birlikte, gözler Türkiye’nin desteklediği Suriye Milli Ordusu (SMO) ile Suriye Demokratik Güçleri (SDG) arasındaki çatışmalara çevrilmiştir.

SMO ve SDG Arasındaki Çatışmalar

SMO, bu süreçte Tel Rıfat’tan sonra Menbiç’in kontrolünü de büyük oranda ele geçirmiştir. Türkiye, SDG’nin temelini oluşturan Kürt Demokratik Birlik Partisi (PYD) ve onun silahlı kanadı olan Halk Koruma Birlikleri (YPG)ni PKK’nın uzantısı bir terör örgütü olarak kabul etmektedir. Ankara, SDG’nin Türkiye sınırında faaliyet göstermesine karşı oldukça sert bir tutum sergilemektedir.

ABD’nin Rolü ve Stratejisi

ABD, IŞİD ile mücadelede ortaklık kurduğu SDG’yi desteklemekte ve bu desteği sürdürme niyetindedir. Washington’un bu konuda nasıl bir yol izleyeceği, Suriye’nin kuzeyindeki durum ile Türkiye ile olan ilişkiler açısından kritik bir öneme sahiptir. BBC Türkçe, Washington’un muhtemel stratejisini, ABD’nin eski Suriye özel temsilcisi James Jeffrey gibi uzmanlarla görüşerek araştırmıştır.

Biden’ın Açıklamaları

ABD Başkanı Joe Biden, 8 Aralık’ta Beyaz Saray’da yaptığı açıklamalarda, Suriye’deki Esad Yönetimi’nin devrilmesinin “tarihi bir fırsat” olduğunu belirtmiştir. Biden, gelecek ay görevi devredecek olsa da, ABD’nin bölgedeki ortaklarıyla birlikte çalışacağını vurgulamaktadır. Ayrıca, çoğunluğu SDG kontrolündeki bölgelerde bulunan yaklaşık 900 Amerikan askerinin IŞİD ile mücadele için Suriye’de kalacağı ifade edilmiştir.

SDG ve Türkiye Arasındaki İlişkiler

Beyaz Saray Ulusal Güvenlik Konseyi Sözcüsü John Kirby, ABD’nin Türkiye’nin terörle mücadele endişelerini “meşru bulduğunu” belirtmiş, ancak aynı zamanda SDG ile ortaklığını sürdürme taahhüdünde bulunmuştur. Kirby, iki hedefin çakışması durumunda Türklerle gerekli görüşmelerin yapılacağını ifade etmiştir.

ABD Merkez Kuvvet Komutanlığı’nın Açıklamaları

ABD Merkez Kuvvet Komutanlığı (CENTCOM), 8 Aralık’ta 75 IŞİD hedefinin vurulduğunu açıklamıştır. CENTCOM Komutanı General Michael Erik Kurilla da Suriye’yi ziyaret ederek bölgedeki ABD askerleri ve SDG yetkilileri ile görüşmüştür. Donald Trump ise sosyal medya üzerinden “Bu bizim savaşımız değil” diyerek, ABD’nin Suriye’ye müdahale etmemesi gerektiğini dile getirmiştir.

Trump’ın Mesajının Anlamı

James Jeffrey, Trump’ın açıklamalarını analiz ederken, Suriye’den çekilme kastını taşımadığını düşündüğünü belirtmiştir. Trump’ın mesajının arka planında, “bitmeyen savaşlara” girmeyeceği yönünde bir uyarı olduğu ifade edilmiştir. Ancak bu, ABD’nin çıkarlarının umursanmadığı anlamına gelmemektedir.

Kongre’den Gelen Uyarılar

ABD ve Türkiye arasındaki anlaşmazlıkların önemli bir parçası olan SDG konusuna, Cumhuriyetçi Parti’nin önde gelen senatörlerinden Lindsey Graham dikkat çekmiştir. Graham, ABD’nin “Kürt güçlerin” Türkiye ve radikal İslamcılar tarafından tehdit edilmesine izin vermemesi gerektiğini vurgulamıştır. Ayrıca, Türkiye’nin kuzeydoğu Suriye’de askerden arındırılmış bir tampon bölge oluşturma hakkını da savunmuştur.

Gelecekteki Olası Gelişmeler

James Jeffrey, Türkiye’nin SDG’ye yönelik Fırat’ın doğusundaki bölgelere harekât düzenleme ihtimalini endişe verici bulmaktadır. Gülru Gezer ise, ABD’nin YPG’den vazgeçmesini beklemediğini belirtmektedir. Richard Outzen, Washington’ın Ankara ile irtibat kurarak güvenlik çıkarlarını sağlamaya çalışacağını öngörmektedir.

Türkiye’nin Kararlılığı

Türkiye’nin eski Şam Büyükelçisi Ömer Önhon, Ankara’nın YPG’nin “devletleşmesine izin vermeyeceğini” açıklamıştır. Türkiye, toprak bütünlüğüne verdiği önemi vurgulayarak, bölüp parçalamaya yönelik hamlelere göz yummayacağını ifade etmiştir. Gülru Gezer, Türkiye’nin ulusal güvenliğini tehlikeye atacak adımlar atmayacağını da belirtmiştir.