İSO Türkiye İmalat PMI anketinin Ağustos 2024 dönemi sonuçları, sektördeki gelişmelere ışık tutuyor. Eşik değer olan 50’nin üzerinde ölçülen rakamlar, sektördeki iyileşmeye işaret etse de, temmuz ayında 47,2 seviyesinde kaydedilen manşet PMI, ağustosta 47,8’e yükseldi. Bu durum, sektörün performansında zayıflamanın devam ettiğini gösteriyor. Piyasa koşulları, ağustosta yeni siparişlerin üst üste 14’üncü ay yavaşlamasına yol açtı. Yavaşlama, mayıstan bu yana en hafif düzeyde gerçekleşmesine rağmen, belirgin bir şekilde hissedildi.
Öte yandan, yeni ihracat siparişlerinin Haziran 2023’ten bu yana ilk kez büyümeye geçmesi, dış talep koşullarında daha pozitif bir görünüm sundu. Genel talep koşullarındaki durağan seyrin devam etmesi nedeniyle, firmalar ağustos ayında da üretim, istihdam ve satın alma faaliyetlerini azaltma yoluna gitti. Üretimde, Kasım 2022’den bu yana en sert düşüş kaydedildi; bu durum fiyat baskılarının da etkisiyle ortaya çıktı.
Girdi Stokları Düşüş Gösterdi
Girdi maliyetleri, temmuza göre ılımlı bir artış gösterse de yüksek bir hızla yükselmeye devam etti. Liradaki zayıflık, girdi fiyatlarının artmasında belirleyici bir faktör olurken, anket katılımcıları ham madde ve lojistik maliyetlerinin de yükseldiğini bildirdi. Girdi maliyetlerindeki artış, imalatçıların kendi satış fiyatlarını artırmalarına neden oldu ve enflasyon oranı üst üste ikinci ay hızlanarak, nisan ayından bu yana en yüksek seviyeye ulaştı.
Yeni siparişlerdeki düşüş trendi, imalatçıların stok tutma eğiliminde zayıflamayı beraberinde getirdi. Ağustosta, hem girdi hem de nihai ürün stokları azaldı. Girdi stoklarındaki düşüş, Temmuz 2023’ten bu yana en yüksek oranda ölçüldü. Fiyatlardaki artış ve talepteki durgunluğa bağlı olarak, yeni siparişler ve üretimde genel bir yavaşlama kaydedildi. Girdi talebindeki azalışa rağmen maliyet enflasyonu yüksek seviyesini korudu.
Ayrıca, birçok sektörde tedarikçilerin teslimat sürelerinin kısaldığı gözlemlendi. Ağustos ayında, iki yıldan biraz uzun bir süredir ilk kez, takip edilen 10 sektörün tamamında üretim daralması yaşandı. Metalik olmayan mineral ürünler sektörü, bu daralmanın bir önceki aya göre hız kestiği tek sektör olmasının yanı sıra, aynı zamanda en hafif gerçekleştiği sektör oldu. Üretimde en sert gerileme ise tekstil ürünlerinde kaydedildi. Ağustosta yaşanan üretim düşüşü, yeni siparişlerdeki zayıflıktan kaynaklandı.
Satış Fiyatları Takip Edilen Tüm Sektörlerde Artış Gösterdi
İmalatçılar, üretim gereksinimlerindeki düşüşe istihdam hacmini azaltarak yanıt verdi. İstihdam, 10 sektörden 8’inde azalırken, kimyasal, plastik ve kauçuk ile makine ve metal ürünleri bu eğilimin istisnaları oldu. İstihdam hacmindeki en belirgin düşüş, giyim ve deri ürünlerinde kaydedildi. Girdi talebindeki azalmaya rağmen, girdi maliyeti enflasyonu üçüncü çeyreğin ortası itibarıyla tüm sektörlerde belirgin seyrini sürdürdü.
Maliyet enflasyonundaki en hızlı artış, metalik olmayan mineral ürünlerde gerçekleşirken, en yavaş artış ise makine ve metal ürünler sektöründe ölçüldü. Satış fiyatları da başta kara ve deniz taşıtları olmak üzere takip edilen sektörlerin tamamında artış gösterdi. En düşük satış fiyatları enflasyonu ise tekstil sektöründe kaydedildi. Girdi talebindeki yavaşlama, ağustosta tedarik zincirleri üzerindeki baskının hafiflemesine katkıda bulundu. Bunun sonucu olarak, takip edilen sektörlerin yarısında tedarikçilerin teslimat süreleri kısaldı.
Tedarikçi performansındaki en belirgin iyileşme kara ve deniz taşıtlarında kaydedilirken, en güçlü artış ise elektrikli ve elektronik ürün firmalarında gerçekleşti. S&P Global Market Intelligence Ekonomi Direktörü Andrew Harker, Türk imalatçılarının, ihracat tarafındaki umut verici işaretlere rağmen ağustos ayında da yeni siparişlerini artırmakta zorlandığını belirtti. Genel talep koşullarındaki durağanlığın, üretim, istihdam ve satın alma faaliyetlerinin daha da azalmasına yol açtığını ifade eden Harker, firmaların stok tutma eğiliminde de zayıflama gözlemlendiğini vurguladı. Harker, “Öte yandan, ağustos ayında ihracatta görülen iyileşmenin önümüzdeki aylarda güçleneceğini ve daha genele yayılı hale gelerek sektörde toparlanma eğiliminin başlamasına yardımcı olacağını umuyoruz.” değerlendirmesinde bulundu.
KAYNAK: AA