Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), 2023 yılına ait “Yıllık Gayrisafi Yurt İçi Hasıla” (GSYH) verilerini kamuoyuyla paylaştı. Açıklanan verilere göre, 2023 yılında yıllık verilere dayalı olarak hesaplanan bağımsız yıllık GSYH, zincirlenmiş hacim endeksi ile bir önceki yıla göre %5,1 oranında bir artış göstermiştir. Üretim yöntemine göre cari fiyatlarla hesaplanan GSYH, 2023 yılında bir önceki yıla göre %76,8 artarak 26 trilyon 545 milyar 722 milyon lira seviyesine ulaşmıştır.
GSYH’de en yüksek payı %19,5 ile imalat sanayi alırken, imalatı %13,9 ile toptan ve perakende ticaret, motorlu kara taşıtlarının ve motosikletlerin onarımı, %9,5 ile ulaştırma ve depolama sektörü takip etmiştir. Yıllık GSYH’de en düşük pay ise hanehalklarının işverenler olarak faaliyetlerinden kaynaklanmıştır. Ayrıca, kişi başına düşen gayrisafi yurt içi hasıla, 2023 yılında cari fiyatlarla 311 bin 109 lira, ABD doları cinsinden ise 13 bin 243 dolar olarak hesaplanmıştır.
DİĞER HİZMET FAALİYETLERİ YÜZDE 12,7 İLE EN ÇOK BÜYÜYEN SEKTÖR OLDU
2023 yılında diğer hizmet faaliyetleri %12,7 ile en hızlı büyüyen sektör olurken, bunu %11,5 ile toptan ve perakende ticaret; motorlu kara taşıtlarının ve motosikletlerin onarımı, %8,5 ile finans ve sigorta faaliyetleri izlemiştir. Öte yandan, madencilik ve taş ocakçılığı %14,7, su temini, kanalizasyon, atık yönetimi ve iyileştirme faaliyetleri %8,5, mesleki, bilimsel ve teknik faaliyetler ise %2,5 ile en çok küçülen sektörler arasında yer almıştır.
Yerleşik hanehalkı nihai tüketim harcamaları 2023 yılında bir önceki yıla göre zincirlenmiş hacim endeksine göre %13,6 artış göstermiştir. Yerleşik hanehalkı nihai tüketim harcamalarının cari değerlerle GSYH içindeki payı ise %59,1 olarak belirlenmiştir. Hanehalkı harcamalarında en yüksek payı alan harcama grupları ise şu şekildedir:
- Gıda ve alkolsüz içecekler: %22,8
- Ulaştırma: %19,7
- Konut, su, elektrik, gaz ve diğer yakıtlar: %11,1
Devletin nihai tüketim harcamalarının GSYH içindeki payı 2023 yılında %13,1 olurken, gayrisafi sabit sermaye oluşumunun payı %31,9 olarak gerçekleşmiştir. Bir önceki yıl zincirlenmiş hacim endeksine göre, devletin nihai tüketim harcamaları %2,4 artarken, gayrisafi sabit sermaye oluşumu %8,4 artış göstermiştir. Mal ve hizmet ihracatı 2023 yılında zincirlenmiş hacim endeksi olarak %2,8 azalmış, buna karşın ithalat ise %11,8 artmıştır. Harcama yöntemine göre cari GSYH ana bileşenleri içerisinde toplam mal ve hizmet ihracatının payı %31,9, ithalatın payı ise %34,4 olarak belirlenmiştir.
İŞGÜCÜ ÖDEMELERİ YÜZDE 116,7 YÜKSELDİ
Gelir yöntemiyle hesaplanan gayrisafi yurt içi hasıla verilerine göre, işgücü ödemeleri 2023 yılında bir önceki yıla göre %116,7 oranında bir artış göstermiştir. Brüt işletme artığı/karma gelir ise %62,3 yükseliş kaydetmiştir. İşgücüne yapılan ödemelerin cari gayrisafi katma değer içindeki payı 2022 yılında %26,3 iken, bu oran 2023 yılında %32,5 olarak gerçekleşmiştir. Net işletme artığı/karma gelirin payı ise 2022 yılında %53,7, 2023 yılında ise %47 olarak belirlenmiştir.
Kaynak: AA