ARALIK SONUNA KADAR BORÇLANMA AVANTAJLI
Emeklilik için gerekli olan yeterli prim ödeme gün sayısına ulaşamayan sigortalılar, borçlanma yoluyla prim gün sayılarını artırarak emekli olma imkanına sahip olmaktadırlar. Bu süreç, özellikle kadın sigortalılar için doğum borçlanması gibi önemli bir fırsat sunmaktadır.
5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’nun 41. maddesi, sigortalıların borçlanabileceği süreleri kapsamlı bir şekilde belirlemektedir. Bu kapsamda, kadın sigortalılar doğum borçlanmasından yararlanarak prim gün sayılarını önemli ölçüde artırabilirler.
Kadın sigortalılar, ilk defa sigortalı olarak çalışmaya başladıkları tarihten itibaren üçüncü doğuma kadar, doğum tarihinden itibaren en fazla iki yıllık süreyi borçlanma yoluyla kazanabilirler. Bu süre içerisinde, sigortalı adına prim ödenmemiş olmalı ve dünyaya gelen çocukların hayatta kalması gerekmektedir.
Doğum nedeniyle çalışma hayatından uzaklaşan kadın sigortalılar, her doğum için 720 gün olmak üzere, toplamda üç doğum için 2.160 gün doğum borçlanması yapma şansına sahiptirler. Böylece, bir doğum için 720 gün, iki doğum için 1.440 gün ve üç doğum için 2.160 prim günü kazanılmış olacaktır.
Doğum borçlanması talebinde bulunan kadın sigortalıların, doğum tarihinden sonra adına prim ödenmiş süreler borçlanma hesabında dikkate alınmayacaktır. Prim ödenmiş süreler, iki yıllık süreden düşülerek kalan süre borçlandırılacaktır.
Doğum borçlanması, doğum nedeniyle çalıştığı işinden ayrılmak zorunda kalan veya ara veren kadın sigortalılara, doğumdan sonra sigortasız geçirdikleri süreleri borçlanarak emeklilik açısından hak kaybı yaşamamaları için bir fırsat sunmaktadır.
Normal şartlarda doğum borçlanması için, ilk defa tüm sigorta kollarına tabi çalışmanın gerekmekte olduğu belirtilse de, staj yaptıktan sonra doğum yapan ve daha sonra normal sigortalı olarak çalışanların da borçlanma hakkı bulunmaktadır.
Sosyal Güvenlik Kurumu’nun 2013/11 sayılı Sigortalılık İşlemleri Hakkında Genelgesi’nde, “2.1 – Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a), (b) ve (c) bentlerine tabi sigortalıların doğumdan sonra geçen süreleri” başlığı altında şu hüküm yer almaktadır: “Sigortalılığı ilk defa kısa vade sigorta kollarına tabi prim bildirilerek başlayan kadın sigortalıların bu tarihten sonra doğum borçlanması yapması halinde sigortalılık başlangıç tarihi, uzun vade primi bildirilen tarihten geriye doğru gidilerek tespit edilecektir.”
Örneğin, bir kadın sigortalının 01.01.1994 tarihinde staj yaparak kısa vadeli sigorta kollarına tabi olarak sigortalı olması, 1998 yılında birinci doğumunu gerçekleştirmesi ve 01.01.2000 tarihinde ilk defa tüm sigorta kollarına tabi çalışmaya başlaması durumunda; bu kadın sigortalı, bir çocuğu için en fazla 720 günlük (2 yıl) süreyi borçlandığında, sigortalılık başlangıç tarihi 1998 yılına çekilecektir. Emeklilik şartları da bu tarihe göre belirlenecektir. Dolayısıyla stajda geçen ve kısa vadeli sigorta kollarına tabi prim bildirilen süreler dikkate alınmayacaktır.
Kadın sigortalı, asgari ücret ile asgari ücretin 7,5 katı arasında dilediği tutar üzerinden doğum borçlanması yapabilmektedir. Sigortalının kendinin belirleyeceği günlük kazancın yüzde 32’sinin, borçlanılacak gün sayısı ile çarpılması suretiyle hesaplama yapılmaktadır.
Mevcut asgari ücret (Günlük: 666,75 TL) dikkate alındığında, 24 aylık doğum borçlanması yapan bir 4/a sigortalısı (SSK’lı) için, prime esas kazancı asgari ücretten seçerse, 1 günlük borçlanma 666,75 x 0,32= 213,36 TL ve 720 günlük borçlanma 213,36 x 720 = 153.619,20 TL olacaktır. Bu borcun tebliğ tarihinden itibaren bir ay içinde ödenmesi gerekmektedir.
Asgari ücretten borçlanma zorunluluğu bulunmamaktadır; tavan tutara kadar prim matrahı esas alınarak borçlanma yapılabilmektedir. 2025 yılı Ocak ayı itibarıyla asgari ücretin artacağı öngörülmektedir. Bu nedenle, 2024 yılı Aralık ayı sonuna kadar borçlanma yapmak, daha avantajlı olacak ve daha az bir prim ödemesi gerektirecektir.
2025 Ocak ayından itibaren yürürlüğe girecek yeni asgari ücret ile birlikte, daha yüksek borçlanma tutarlarının ödenmesi gerekeceği unutulmamalıdır.
KAYNAK: STAR GAZETESİ