ABD Ekonomisi ve Fed’in Para Politikası
ABD Merkez Bankası’nın (Fed) sıkı para politikası duruşunun, bu aydan itibaren gevşemeye başlayacağına dair beklentiler artarken, ABD ekonomisinin beklenenden daha hızlı soğuyabileceği endişeleri risk algısını önemli ölçüde yükseltti. Ülkede Tedarik Yönetim Enstitüsü (ISM) tarafından açıklanan imalat sanayi Satınalma Yöneticileri Endeksi (PMI), ağustosta 47,2’ye yükselmesine rağmen piyasa beklentilerinin altında kaldı.
Benzer şekilde, S&P Global’in imalat sektörü PMI verisi de ağustosta 47,9 ile tahminlerin biraz altında gerçekleşti. İmalat sektöründeki daralmanın sürdüğünü gösteren bu PMI verileri sonrasında, ABD’nin 10 yıl vadeli hazine tahvili faizi yaklaşık 9 baz puan azalışla yüzde 4,83’ün altına geriledi. Bu gelişmeler, Fed’in gelecekteki adımlarına yönelik fiyatlamaları da etkileyerek, bankanın bu ay 50 baz puan faiz indirimi yapabileceğine dair tahminlerin oranını yüzde 43’e çıkardı. Eğer Fed, bu ay 25 baz puanlık bir indirimle yetinirse, kasımdaki toplantısında yüzde 74 ihtimalle 50 baz puanlık bir indirim gerçekleştireceği öngörülüyor.
Analistler, bu hafta açıklanacak istihdam raporunun, bu fiyatlamaları etkilemesinin beklendiğini vurguladı. Artan resesyon endişeleriyle beraber, teknoloji hisseleri öncülüğünde dünya genelinde bir satış baskısının derinleştiği gözlemlenirken, yatırımcıların yapay zeka konusunda şirketleri yeniden değerlendirdiği belirginleşti. Örneğin, Nvidia’nın hisseleri yüzde 9,5, Broadcom’un hisseleri yüzde 6,2, Qualcomm’un hisseleri yüzde 6,9 ve Micron’un hisseleri yüzde 8 değer kaybetti. Nvidia hisselerindeki bu düşüşle, şirket şimdiye kadar en büyük değer kayıplarından birini yaşayarak yaklaşık 279 milyar doların üzerinde bir kayıp yaşadı.
Diğer yandan, ABD Adalet Bakanlığı, Nvidia’nın antitröst yasalarını ihlal ettiğine dair kanıt arayışıyla şirkete mahkeme celbi gönderdi. Yeni günde dolar endeksi 101,6 seviyesinde dengelenirken, altının ons fiyatı, önceki kapanışın yüzde 0,1 üzerinde 2.495 dolardan işlem görüyor. Brent petrolün varil fiyatı ise, artan resesyon korkusunun ardından talebin azalabileceği endişesiyle yüzde 4,7’lik bir düşüş kaydederken, yeni günde de yüzde 0,3 azalışla 73,3 dolardan satılıyor.
Dün, Dow Jones endeksi yüzde 1,51, S&P 500 endeksi yüzde 2,12 ve Nasdaq endeksi yüzde 3,26 değer kaybetti. ABD’de endeks vadeli kontratlar yeni güne de negatif bir seyirle başladı. Avrupa borsalarında da benzer bir durum gözlemlenirken, bölge genelindeki ekonomik aktiviteye yönelik endişeler yatırımcıların odağında kalmaya devam ediyor. Analistler, Avrupa Merkez Bankası’nın (ECB) bu yıl içinde iki faiz indirimi daha yapacağına kesin gözüyle bakıldığını belirterek, makroekonomik verilerden alınacak sinyallerin üçüncü bir faiz indirimi ihtimaline kapı aralayabileceğini ifade etti.
ECB yönetim kurulu üyesi ve Almanya Merkez Bankası (Bundesbank) Başkanı Joachim Nagel, yaptığı açıklamada, Almanya’nın ilkbaharda yaşadığı ekonomik daralmanın bir “uyanış çağrısı” olması gerektiğini ve hükümetin büyümeyi artırmak için daha önce duyurulan önlemleri uygulaması gerektiğini söyledi. Nagel, tüketici fiyatlarındaki gerilemenin önümüzdeki hafta bir faiz indirimine daha olanak tanıyabileceğini belirterek, Avrupa Merkez Bankası’nın enflasyon karşısında çok erken zafer ilan etmemesi gerektiğini vurguladı.
Bugün bölge genelinde hizmet sektörü ve bileşik PMI verilerinin takip edileceğini belirten analistler, verilerin ekonomik aktiviteye dair daha fazla bilgi verebileceğini kaydetti. Dünkü borsa kapanışında Almanya’da DAX 40 endeksi yüzde 0,97, Fransa’da CAC 40 endeksi yüzde 0,93, İtalya’da FTSE MIB endeksi yüzde 1,33 ve İngiltere’de FTSE 100 endeksi yüzde 0,78 geriledi. Avrupa’da endeks vadeli kontratlar yeni güne de negatif bir seyirle başladı.
ABD piyasalarındaki satış baskısı, yeni günde Asya tarafına da taşınarak, yarı iletken çip sektöründe derinleşen bir satış baskısı yaşanmasına neden oldu. Bugün açıklanan verilere göre, Çin’de ağustos ayına ilişkin Caixin hizmet sektörü PMI 51,6’ya düşerek beklentilerin altında kalırken, Japonya’da hizmet sektörü PMI 53,7 seviyesine geriledi. Japonya Merkez Bankası (BoJ) Başkanı Kazuo Ueda, verilerin tahminler doğrultusunda gerçekleşmesi durumunda faiz artışlarına devam edeceklerini açıkladı.
Dolar/yen paritesi, dört günlük yükseliş serisinin ardından dün günü yüzde 1 değer kaybıyla 145,5 seviyesinde tamamlarken, şu sıralarda yüzde 0,3 düşüşle 145,1 seviyesinde işlem görüyor. Kapanışa yakın Japonya’da Nikkei 225 endeksi yüzde 4,4, Güney Kore’de Kospi endeksi yüzde 3, Çin’de Şanghay bileşik endeksi yüzde 0,6 ve Hong Kong’da Hang Seng endeksi yüzde 1,4 değer kaybetti. Borsa İstanbul’da da satış ağırlıklı bir seyir görüldü ve BIST 100 endeksi, günü önceki kapanışa göre yüzde 0,87 azalışla 10.021,80 puandan tamamladı.
Yurt içinde dün açıklanan verilere göre, Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE), ağustosta aylık bazda yüzde 2,47, Yurt İçi Üretici Fiyat Endeksi (Yİ-ÜFE) ise yüzde 1,68 artış gösterdi. Yıllık enflasyon tüketici fiyatlarında yüzde 51,97, yurt içi üretici fiyatlarında ise yüzde 35,75 olarak gerçekleşti. Dolar/TL, dün yüzde 0,4 değer kazanarak 34,0042’den kapanırken, bugün bankalararası piyasanın açılışında bir önceki kapanışın yüzde 0,2 üzerinde 34,0700 seviyesinden işlem görüyor.
Analistler, bugün yurt içinde reel efektif döviz kuru, yurt dışında ise dünya genelinde hizmet sektörü ve bileşik PMI verileri ile birlikte Avro Bölgesinde Üretici Fiyat Endeksi (ÜFE), ABD’de dış ticaret dengesi, JOLTS açık iş sayısı ve Fed’in Bej kitap raporu gibi yoğun bir veri gündeminin takip edileceğini belirterek, teknik açıdan BIST 100 endeksinde 9.800 ve 9.600 puan seviyelerinin destek, 10.200 ve 10.300 seviyelerinin ise direnç konumunda olduğunu ifade etti.
Piyasalarda bugün takip edilecek veriler şöyle:
- 10.55 Almanya, ağustos ayı hizmet sektörü/bileşik PMI
- 11.00 Avro Bölgesi, ağustos ayı hizmet sektörü/bileşik PMI
- 11.30 İngiltere, ağustos ayı hizmet sektörü/bileşik PMI
- 12.00 Avro Bölgesi, temmuz ayı Üretici Fiyat Endeksi (ÜFE)
- 14.30 Türkiye, ağustos ayı reel efektif döviz kuru
- 15.30 ABD, temmuz ayı dış ticaret dengesi
- 17.00 ABD, temmuz ayı JOLTS açık iş sayısı
- 17.00 ABD, temmuz ayı fabrika siparişleri
- 17.00 ABD, temmuz ayı dayanıklı mal siparişleri
- 21.00 ABD, Fed’in Bej kitap raporu
KAYNAK: AA