Son dönemde ABD’de enflasyonist baskıların zayıfladığına dair artan güven, açıklanan enflasyon verileri sonrasında yerini daha temkinli bir duruşa bıraktı. Ülkede açıklanan Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE), eylülde aylık bazda %0,2 ve yıllık bazda %2,4 ile beklentilerin üzerinde artış gösterdi. Bu durum, Fed’in faiz indirim sürecinin hızını yavaşlatabileceğine dair endişeleri artırdı.
Uzun süredir devam eden yüksek faiz döneminin resesyona yol açıp açmayacağına dair endişeler de devam ediyor. Analistler, bu verilerin ardından Fed’in faiz indirim hızında değişiklikler olabileceğini; ayrıca önümüzdeki dönemde açıklanacak makroekonomik verilerin sinyallerinin öneminin artacağını belirtiyor.
Ülkede Üretici Fiyat Endeksi (ÜFE), eylülde aylık bazda değişim göstermeyerek beklentilerin altında kalırken, yıllık bazda %1,8 ile tahminlerin üzerinde bir artış kaydetti. Ayrıca, ABD’de ilk kez işsizlik maaşı başvurusunda bulunanların sayısı, 5 Ekim ile biten haftada 258 bine yükselerek piyasa beklentilerinin üzerinde gerçekleşti. Böylece işsizlik maaşına başvuranların sayısı, Ağustos 2023’ten bu yana en yüksek seviyeye ulaştı.
İşsizlik maaşı başvurularındaki artışın, Helene Kasırgası ve işçi grevlerinden kaynaklanmış olabileceği düşünülüyor. Özellikle Florida eyaletinde etkili olan Milton Kasırgası’nın da istihdam verileri üzerinde etkili olabileceği belirtiliyor. ABD’de Michigan Üniversitesi tarafından ölçülen tüketici güven endeksi, ekimde 68,9’a gerileyerek piyasa beklentilerinin altında kaldı.
Fed’in 17-18 Eylül tarihlerinde yapılan Federal Açık Piyasa Komitesi (FOMC) toplantısına ilişkin tutanaklarda, banka yetkililerinin çoğunluğunun politika faizinin 50 baz puan düşürülmesini desteklediği ifade edildi. Tutanaklarda, bazı yetkililerin ekonomik büyümenin güçlü, işsizlik oranının düşük kalmasının yanı sıra enflasyonun da hala yüksek olduğuna dikkat çektiği aktarıldı. Fed’in tutanaklarında, “Neredeyse tüm yetkililer enflasyon görünümüne ilişkin yukarı yönlü risklerin azaldığını, istihdama ilişkin aşağı yönlü risklerin arttığını belirtti.” denildi.
Fed yetkililerinden John Williams, enflasyon baskılarının hafiflemeye devam etmesiyle daha fazla faiz indirimi beklediğini ifade etti. Atlanta Fed Başkanı Raphael Bostic, ekonomik görünümün gelişmesine bağlı olarak gelecek ayki toplantıda faiz oranlarını çeyrek puan düşürmeye veya sabit tutmaya açık olduğunu belirtti. Dallas Fed Başkanı Lorie Logan, geçtiğimiz ay yapılan 50 baz puanlık faiz indirimini desteklediğini ancak hala enflasyona yönelik yukarı yönlü risklerin bulunduğunu vurguladı. Minneapolis Fed Başkanı Neel Kashkari ise risk dengesinin yüksek enflasyondan yükselen işsizliğe kaydığını dile getirdi.
Küresel piyasalarda, Fed’in gevşeme sürecinin hızını yavaşlatabileceğine dair endişeler ve Orta Doğu’daki devam eden gerilim nedeniyle geçen hafta karışık bir seyir izlendi. Bu gelişmelerle, Fed’in gelecek ay politika faizini sabit tutabileceğine dair ihtimaller fiyatlamalara dahil olsa da yıl sonuna kadar yapılacak iki toplantıda toplamda 50 baz puanlık indirim beklentisi güçlü kalmaya devam ediyor. Analistler, şirketlerin finansal sonuçlarından alınacak sinyallerin piyasalarda hisse ve sektör bazlı oynaklığı artırabileceğini ifade etmektedir.
Bu gelişmeler ışığında, ABD’nin 10 yıllık tahvil faizi haftayı %4,08’den %4,19’a, dolar endeksi ise %0,4 artışla 102,9 seviyesine ulaştı. Altının ons fiyatı geçen hafta %0,1 artışla 2.657,3 dolara, Brent petrolün varil fiyatı ise %0,9 artışla 78,6 dolara yükseldi.
New York Borsası Pozitif Seyretti
New York borsası, ABD ekonomisinin “yumuşak iniş” yapabileceğine dair artan beklentilerle geçen hafta pozitif bir seyir izledi. Kurumsal tarafta, Alphabet’in hisseleri, Google’ın bazı uygulamaları ve hizmetlerini satmayı zorlayacağına dair haberler sonrasında %2,40 değer kaybetti. Boeing’in hisseleri ise, grevde olan fabrika işçileri için yapılan %30’luk zam teklifinin geri çekilmesiyle %2,57 düştü.
JPMorgan Chase ve Wells Fargo’nun net karları, üçüncü çeyrekte geçen yılın aynı dönemine göre gerilerken, JPMorgan Chase’in hisseleri karındaki düşüşe rağmen bankanın karı ve gelirinin beklentilerin üzerinde gerçekleşmesi ile birlikte %5,24 değer kazandı. Wells Fargo’nun hisseleri de karının düşmesine rağmen, beklentileri aşmasıyla %7,08 yükseldi. Varlık yöneticisi BlackRock’ın hisseleri, yönetimindeki varlıkların art arda üçüncü çeyrekte rekor seviyeye ulaşmasıyla %4,33 yükseldi. Tesla’nın hisseleri ise, uzun zamandır beklenen robotaksi “Cybercab” tanıtımının teknik detaylar açısından eksik bulunması nedeniyle %12,91 değer kaybetti.
Bu gelişmelerle, Nasdaq endeksi %1,12, Dow Jones endeksi %1,21, S&P 500 endeksi %1,11 değer kazandı. Gelecek hafta, Salı günü New York Fed sanayi endeksi, Perşembe günü perakende satışlar, Philadelphia Fed İmalat Endeksi, sanayi üretimi ve haftalık işsizlik maaşı başvuruları, Cuma günü ise konut başlangıçları ve inşaat izinleri takip edilecek.
Avrupa’da Gözler ECB’nin Faiz Kararına Çevrildi
Avrupa borsalarında geçen hafta İngiltere hariç alış ağırlıklı bir seyir izlenirken, bölge genelinde resesyon endişeleri devam ediyor. ECB’nin gelecek hafta yapacağı para politikası toplantısında gevşeme sürecine devam etmesi bekleniyor. Bankanın gelecek haftaki toplantısında 25 baz puanlık bir faiz indirimine gitmesi öngörülüyor.
Almanya’da hükümet, bu yıl için daha önce %0,3 olarak açıklanan büyüme beklentisini, -%0,2 olarak güncelledi. ECB’nin eylül ayı para politikası toplantı tutanakları, ECB Yönetim Konseyi üyelerinin dezenflasyon sürecinden memnun olmalarına rağmen daha fazla politika gevşemesi konusunda temkinli bir duruş sergilediklerini gösterdi. Tutanaklarda, çekirdek enflasyon ve hizmet sektöründeki enflasyonun daha inatçı olabileceği belirtildi. Ayrıca, manşet enflasyondaki son gerilemenin enerji fiyatlarındaki dalgalanmalardan etkilendiği kaydedildi.
ECB üyesi Bostjan Vasle, enflasyon risklerinin azaldığını ifade ederek, “ECB önümüzdeki hafta faizleri düşürmeye karar verse bile, bu otomatik olarak aralık ayında bir indirim daha yapılacağı anlamına gelmez.” dedi. Almanya’da eylül ayı TÜFE’si aylık olarak değişim göstermezken, yıllık bazda %1,6 artış ile beklentiler dahilinde gerçekleşti. Dış ticaret fazlası Ağustos’ta 22,5 milyar avro ile beklentilerin üzerinde gerçekleşti. Ayrıca, sanayi üretimi, ekonomideki gerilemeye rağmen Ağustos’ta motorlu taşıt imalatındaki önemli artışla, bir önceki aya göre %2,9 artarak beklentileri aştı.
Ancak, ülkedeki fabrika siparişleri Ağustos’ta %5,8 düştü. Avro Bölgesi’nde eylülde Genel Yatırımcı Güven Endeksi eksi 15,4 puandan eksi 13,8 puana geriledi. Almanya’da otomotiv endüstrisi, yılın ilk yarısında yıllık %4,7 düşerek 269,5 milyar avroya geriledi. Avro Bölgesi’nde perakende satışlar Ağustos’ta aylık bazda %0,2, yıllık bazda %0,8 arttı.
Bu gelişmelerle, İngiltere’de FTSE 100 endeksi %0,33 değer kaybederken, Fransa’da CAC 40 endeksi %0,48, İtalya’da MIB 30 endeksi %2,12 ve Almanya’da DAX 40 endeksi %1,32 değer kazandı. Gelecek hafta Salı günü İngiltere’de işsizlik oranı, Avro Bölgesi’nde sanayi üretimi, Almanya’da ZEW endeksleri, Çarşamba günü İngiltere’de enflasyon, Perşembe günü ECB’nin faiz kararı takip edilecek.
Asya Borsalarında Karışık Seyir
Asya tarafında, geçen hafta karışık bir seyir izlendi. Çin’in sermaye piyasalarının sağlıklı gelişimini teşvik etmek için adımlar atacağına dair haber akışına rağmen Çin borsasında satış ağırlıklı bir seyir gözlendi. Çin Merkez Bankası (PBoC), 500 milyar yuan (70,7 milyar dolar) hacminde yeni bir takas aracının sermaye piyasalarının sağlıklı gelişimini teşvik etmek amacıyla sunulacağını duyurdu.
Bu yeni mekanizma, menkul kıymetler şirketlerinin, yatırım fonlarının ve sigorta şirketlerinin devlet tahvilleri ve hazine bonolarını teminat göstererek hisse senedi piyasalarında yatırım yapmalarına olanak tanıyacak. Bu durum, kurumsal yatırımcıların daha az likit varlıklarını daha yüksek likit varlıklarla değiştirmesine olanak sağlayacak. Ayrıca, Çinli yetkililer tarafından açıklanan ekonomik teşvik paketi, konut alımları için özel amaçlı bonolara olanak sağlanması ve borçlanmanın artırılması için alanlar oluşturulması gibi unsurları içeriyor.
Japonya’da ise yeni Başbakan İşiba Şigeru, 27 Ekim’de yapılacak erken seçim öncesi Temsilciler Meclisini feshetti. Yeni kabinesiyle göreve başlayan Başbakan İşiba, erken genel seçimde ilk siyasi sınavını verecek. Japonya Merkez Bankası (BoJ) Başkan Yardımcısı Ryozo Himino, banka yönetim kurulunun ekonomik ve fiyat tahminlerinin gerçekleşeceğine dair “daha fazla güveni” olması halinde merkez bankasının faiz oranlarını ayarlamayı düşünebileceğini bildirdi. Japonya’nın yeni ekonomi bakanı Ryosei Akazawa ise BoJ’un parasal desteğin derecesini ekonomik ve fiyat gelişmelerine göre nasıl ayarlayacağına dair kararına güven duyduğunu ifade etti.
Japonya’da eylül ayı Üretici Fiyat Endeksi (ÜFE) yıllık bazda %2,8 ile beklentilerin üzerinde gerçekleşti. Bu gelişmelerle birlikte Dolar/Yen paritesi haftayı %0,2 artışla 149,1 seviyesinden tamamladı. Güney Kore Merkez Bankası, politika faizini beklentilere uygun olarak 25 baz puan düşürerek %3,25 seviyesine indirdi. Yeni Zelanda Merkez Bankası, %5,25 olan politika faizini 50 baz puan düşürerek %4,75 seviyesine çekerken, Hindistan Merkez Bankası politika faizini %6,50 seviyesinde sabit tuttu.
Bu gelişmelerle birlikte haftalık bazda Japonya’da Nikkei 225 endeksi %2,51, Güney Kore’de Kospi endeksi %1,05 değer kazanırken, Hong Kong’da Hang Seng endeksi %6,53 ve Çin’de Şanghay bileşik endeksi %3,56 değer kaybetti. Gelecek hafta Pazartesi günü Çin’de dış ticaret dengesi, Salı günü Japonya’da sanayi üretimi ve kapasite kullanımı, Perşembe günü Japonya’da dış ticaret dengesi, Cuma günü ise Japonya’da enflasyon, Çin’de büyüme, sanayi üretimi ve perakende satışlar takip edilecek.
Yurt İçinde Gözler TCMB’nin Faiz Kararına Çevrildi
Yurt içinde ise geçen hafta düşüş eğilimi ön plana çıktı. Borsa İstanbul’da BIST 100 endeksi haftayı %2,56 değer kaybederek 8.876,22 puandan tamamladı. Dolar/TL, haftayı bir önceki kapanışın %0,1 üstünde 34,2834’ten kapattı. Analistler, teknik açıdan BIST 100 endeksinde 8.870 ve 8.710 puanın destek, 9.165 ve 9.300 seviyelerinin ise direnç konumunda olduğunu belirtti.
Türkiye’nin cari işlemler hesabında ağustosta 4 milyar 324 milyon dolar, altın ve enerji hariç cari işlemler hesabında ise 9 milyar 14 milyon dolarlık fazla oluştu. Bu veri, Ağustos 2019’dan bu yana en yüksek aylık cari fazlaya işaret ederken, ödemeler dengesi 2021’den bu yana ilk kez üst üste 3 ay fazla vermiş oldu. TCMB Piyasa Katılımcıları Anketi’ne göre, Tüketici Fiyat Endeksi’ndeki (TÜFE) artış beklentisi yıl sonu için %44,11’e yükselirken, 12 ay sonrası için %27,49’dan %27,44’e ve 24 ay sonrası için %18,38’den %18,08’e geriledi.
Uluslararası Para Fonu (IMF), Türkiye’de yetkililerin kademeli politika ayarlaması çerçevesinde enflasyonun daha da düşmesinin beklendiğini bildirdi. IMF’den yapılan açıklamada, 27 Eylül’de Türkiye ile 4. madde konsültasyonunun tamamlandığı belirtildi. Ekonomik tahminlere de yer verilen açıklamada, Türkiye ekonomisinin 2024’te %3, 2025’te %2,7, 2026’da %3,2, 2027’de %3,4, 2028’de %3,7 ve 2029’da %3,9 büyümesinin beklendiği kaydedildi. İşsizlik oranının gelecek yıl bir miktar artıştan sonra kademeli olarak düşeceği, bu yıl %9,3, 2025’te %9,9 ve takip eden yıllarda gerileyerek 2029’da %9,2 olacağı öngörüldü.
Yıl sonu enflasyon beklentisinin bu yıl için %43, 2025’te %24, 2026’da %17,2, 2027’de %15,3 ve 2028 ile 2029’da %15 olması bekleniyor. Cari açığın gayrisafi yurt içi hasılaya oranının bu yıl %2,2 olacağı, 2029’da ise %1,9’a gerileyeceği tahmin ediliyor. Gelecek hafta Salı günü bütçe dengesi, Çarşamba günü konut fiyat endeksi, Perşembe günü TCMB’nin Para Politikası Kurulu toplantısında açıklayacağı faiz kararı ve konut satışları takip edilecek.
KAYNAK: AA
