Akaryakıt Sektöründe Kayıt Dışılıkla Mücadele
Bakanlık tarafından yayımlanan vergi borçluları listesinde yer alan birçok akaryakıt firmasının olması, bu sektördeki kayıt dışılığın önlenmesi yönünde yürütülen mücadelenin ne denli önemli olduğunu gözler önüne seriyor. AA muhabirinin edindiği bilgilere göre, Gelir İdaresi Başkanlığı, akaryakıt piyasasındaki kayıt dışılığı engellemek amacıyla ilgili kurumlarla işbirliği içinde önemli adımlar atmıştır. İlk olarak, akaryakıt istasyonlarındaki pompalara ödeme kaydedici cihazların bağlanmasıyla ilgili düzenleme 2003 yılında yapılmıştı. Ancak, zamanla ortaya çıkan suiistimaller nedeniyle yeni tedbirler alınmaya başlandı.
Bu kapsamda, akaryakıt istasyonlarındaki ödeme kaydedici cihazların güvenlik düzeyi artırılmıştır. Dışarıdan müdahale edilemeyen ve anlık bilgi paylaşımı yapabilen yeni nesil pompa ödeme kaydedici cihazlarla değiştirilen bu sistemle birlikte, cihazlara dışarıdan müdahale edilmesi engellenmiştir. Ayrıca, akaryakıt istasyonlarında gerçekleştirilen tüm satışların bilgileri de anlık olarak Gelir İdaresi Başkanlığına iletilmeye başlanmıştır. Bu süreçte akaryakıt piyasasına dair önemli yasal düzenlemeler de yapılmıştır. Buna göre, faturaların malın teslim edildiği ya da hizmetin yapıldığı anda düzenlenmesi sağlanmıştır.
TEMİNAT UYGULAMASI GETİRİLDİ
Akaryakıt sektöründe faaliyet gösteren dağıtıcı ve bayilerden, ilk kez lisans alacaklar ile faaliyetlerine devam edenlerden teminat alınmaya başlanmıştır. Teminat verilmediği takdirde faaliyetlerin durdurulması yönünde düzenlemeler yapılmıştır. Bu uygulama, sektörün mali olarak daha sağlam bir yapıya kavuşmasına katkı sağlamıştır. Örneğin, 2018 yılında 120 civarında olan dağıtıcı lisansı sahibi sayısı, bu uygulama sonrasında 35’e düşmüştür. Dışarıdan müdahalelerle satışların kayıt altına alınmasının engellenmesi, verilerin değiştirilmesi, silinmesi veya ilgili kurumlara yanlış bilgi gönderilmesi durumları vergi kaçakçılığı suçu kapsamına alınmıştır. Ayrıca, satışların kayıt dışı bırakılması amacıyla sistemlere yapılan müdahaleler de kaçakçılık fiili olarak tanımlanmış ve bu fiillere 3 yıldan 8 yıla kadar hapis cezası öngörülmüştür. Bu durumda lisansın iptali, geçici durdurma kararları ve idari para cezasının ödenmemesi durumunda lisans verilmemesi gibi düzenlemelere gidilmiştir.
SAHA DENETİMLERİ YAPILDI
Lisans başvurusu, tadili veya süre uzatımı taleplerinin yerine getirilmesi için Sosyal Güvenlik Kurumuna vadesi geçmiş prim ve idari para cezası borcu ile vergi dairelerine vadesi geçmiş borcun bulunmaması şartı getirilmiştir. Böylece, prim, idari para cezası veya vergi borcu olanların başvuru ve taleplerinin yalnızca borçlarının ödenmesi durumunda yerine getirileceği sağlanmıştır. Ayrıca, dağıtıcıların aldığı akaryakıtı bir başka dağıtıcıya satamamaları da öngörülmüştür. Sektöre, faturanın malın teslim edildiği anda düzenlenmesi zorunluluğu da eklenmiştir. Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu (EPDK) da akaryakıt piyasasına yönelik önemli tedbirler almıştır. Bayi denetim sisteminin kurulması, uygulanması, bakım ve onarımı için başvuruda bulunan tüzel kişilerin Kurum tarafından yetkilendirilmesine ilişkin önlemler alınmıştır. Bu yılın 10 ayında akaryakıt ve LPG istasyonlarında 4 bin 475 mükellef ve 53 bin 396 pompada bulunan 293 bin 966 tabanca denetlenmiştir.
ULUSAL TAŞIT TANIMA SİSTEMİ’NE GEÇİLECEK
Gelir İdaresi Başkanlığı, akaryakıt alımı sırasında taşıtların plaka bilgilerinin yeni nesil pompa ödeme kaydedici cihazlara otomatik olarak iletileceği Ulusal Taşıt Tanıma Sistemi’ne (UTTS) ilişkin düzenlemeler yapmıştır. Bu sistem sayesinde, akaryakıt alımı yapacak taşıtların plakaları elle yazılmadan sistem kapsamındaki bileşenler ile ödeme kaydedici cihazlara otomatik olarak yansıyacak ve yakıt alan taşıttan başka bir taşıtın plakasına fiş düzenlenmesi engellenecektir. Bu sistem, vergi mükelleflerinin işte kullandıkları taşıtlar için yapılacak akaryakıt ve LPG alımlarında 1 Ocak 2025 tarihinden itibaren zorunlu hale gelecektir. Ayrıca, 1 Temmuz 2025 tarihinden itibaren ilk defa iktisap edilecek sıfır taşıtlar, kayıt ve tescil işlemini takip eden bir ay içerisinde özel taşıt tanıma sistemi kullanan taşıtlar da 30 Haziran 2025 tarihine kadar UTTS kapsamına dahil edilecektir.
“VERGİ KAYBININ ÖNLENMESİ İÇİN ÖNEMLİ BİR ADIM OLACAK”
Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, akaryakıt piyasasında rekabet eşitliğini sağlamak ve kayıt dışı ekonomiyle etkin bir şekilde mücadele etmek amacıyla birçok düzenleme ve çalışmayı hayata geçirdiklerini hatırlatmıştır. Şimşek, “Yapılan tüm bu çalışmalar neticesinde akaryakıt piyasasındaki suistimaller ve kanuna aykırı fiiller büyük ölçüde önlenmiştir. Son olarak, Ulusal Taşıt Tanıma Sistemi’nin devreye alınmasıyla elle plaka girişi sayesinde usulsüz akaryakıt fişi düzenlenmesi engellenerek akaryakıt istasyonlarındaki vergi kaybının önlenmesi için önemli bir adım atılmış olacaktır.” şeklinde konuşmuştur. Uygulama kapsamına girecek tüm kesimlere yönelik hatırlatmalarda bulunan Şimşek, “Akaryakıt istasyonu işleten mükelleflerin, yıl sonuna kadar en az bir pompa ünitesini sisteme uyumlu hale getirmesi gerekmektedir. Akaryakıt istasyonlarının, bu sistemin kurulması ve işletilmesi sürecinde gereken her türlü desteği vermesi önem taşımaktadır. Sistem kapsamında yapılmış bağlantıların korunması ve sistemin sürekli çevrim içi bağlantılı olmasının sorumluluğu akaryakıt istasyonu işleten mükellefe ait olacaktır.” ifadelerini kullanmıştır. KAYNAK: AA
