Avrupa’nın Doğal Gaz Stratejileri ve LNG Kapasitesi
Avrupa ülkeleri, Rusya-Ukrayna Savaşı öncesinde 256,9 milyar metreküp seviyesindeki sıvılaştırılmış doğal gaz (LNG) gazlaştırma kapasitesini artırmak ve arz güvenliğini sağlamak amacıyla harekete geçmiş durumda. Bu yıl sonunda söz konusu kapasitenin yüzde 26 artışla 324,2 milyar metreküpe ulaşması bekleniyor. Uluslararası düşünce kuruluşu Enerji Ekonomisi ve Finansal Analiz Enstitüsü’nün (IEEFA) yayımladığı son veriler, 27 Avrupa Birliği (AB) ülkesinin yanı sıra Türkiye ve Birleşik Krallık’ın toplam gazlaştırma kapasitesinin 2030 yılı itibarıyla 413,6 milyar metreküpe ulaşacağını öngörüyor.
2021 yılında 256,9 milyar metreküp olan LNG gazlaştırma kapasitesinin, bu yıl sonunda 324,2 milyar metreküpe çıkması bekleniyor. Ancak, Avrupa’nın mevcut kapasitesinin yalnızca yarısının kullanılması dikkat çekici bir durum. 2022 yılında başlayan Rusya-Ukrayna Savaşı, Avrupa’nın LNG yatırımlarına yönelmesine sebep oldu. Bu ülkeler, 2022 yılında 277,8 milyar metreküp ve 2023’te ise 312,9 milyar metreküp gazlaştırma kapasitesine ulaşmayı başardı.
Diğer yandan, Avrupa’nın gaz talebi, yenilenebilir enerji kaynaklarının artışı ve enerji verimliliği önlemlerinin etkisiyle azalmaya devam ediyor. Geçtiğimiz yıl, Avrupa’nın gaz tüketimi son on yılın en düşük seviyesine gerileyerek, 2024 yılının ilk yarısında yıllık bazda yüzde 5,4 azalarak 232,1 milyar metreküpe düştü. Bu süreçte AB gaz tüketimi de yüzde 3,2 oranında azaldı.
- Bu yılın ilk yarısında Norveç ve Birleşik Krallık’ın gaz tüketiminde sırasıyla yüzde 36 ve yüzde 13’lük bir düşüş kaydedildi.
- Gaz tüketimini en çok azaltan AB ülkeleri arasında:
- Portekiz: %18
- Malta: %15
- Hırvatistan: %14
- Buna karşılık Türkiye’nin gaz tüketimi, geçen yılın ilk yarısına oranla yüzde 4 azaldı.
- Finlandiya’nın gaz tüketimi yüzde 37, Yunanistan’ın yüzde 30, Litvanya’nın yüzde 27, Estonya’nın yüzde 25 ve İsveç’in yüzde 24 oranında arttı.
LNG İthalatında Düşüş ve Ekonomik Etkiler
IEEFA’nın raporunda, LNG terminallerine yapılan yatırımlara ilişkin önemli değerlendirmelere yer verildi. Doğal gaz tüketimindeki düşüş eğiliminin, LNG ithalatına olan ihtiyacın azalması anlamına geldiği vurgulandı. IEEFA, Avrupa’nın LNG talebinin bu yıl yüzde 11,2 azalarak 148 milyar metreküpe gerileyeceğini öngörüyor; bu durum, kıtanın LNG tüketiminde zirve noktasını çoktan geride bıraktığını gösteriyor. 2030 yılına kadar LNG talebinin 93 milyar metreküpe düşmesi bekleniyor.
Operasyonel LNG ithalat terminalleri, bu azalan tüketimden etkilenmeye başlamış durumda. 2023 yılının ilk yarısında AB terminallerinin ortalama kullanım oranı yüzde 62,8 iken, bu yılın ilk yarısında bu oran yüzde 47,2’ye düştü. Yunanistan’ın LNG terminallerini kullanma oranı yüzde 23, İspanya’nın ise yüzde 27 olarak kaydedildi. IEEFA’ya göre, aynı dönemde AB’deki LNG terminallerinin yarısı, yüzde 50’nin altında bir kullanım oranına sahip oldu.
Bununla birlikte, Avrupa ülkeleri yeni LNG ithalat terminallerine yatırım yapmayı planlıyor. IEEFA, 2030 yılına kadar bu durumun Avrupa’da 300 milyar metreküpten fazla kullanılmayan kapasiteyle sonuçlanabileceğini tahmin ediyor. Yılın ilk yarısında AB ülkeleri, LNG’nin yüzde 46’sını ABD’den, yüzde 21’ini Rusya’dan, yüzde 11’ini Katar’dan, yüzde 10’unu Nijerya ve Norveç’ten, yüzde 8’ini ise Cezayir’den tedarik etti. Türkiye’nin LNG ithalatında ise Cezayir’in payı yüzde 45, ABD’nin payı yüzde 42, Rusya’nın payı yüzde 8 ve diğer ülkelerin payı yüzde 6 olarak kaydedildi.
IEEFA, yılın ilk yarısında AB ülkelerinin LNG ithalatına yönelik harcamalarının geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 41 azalarak 21 milyar avroya gerilediğini açıkladı. Ülkeler, LNG için ABD’ye yaklaşık 10,5 milyar avro, Rusya’ya 3,5 milyar avro, Katar’a 2,1 milyar avro, Cezayir’e 2,1 milyar avro, Nijerya’ya ise 870 milyon avro ödedi. Geri kalan ödemeler, Norveç, Mısır ve Trinidad ve Tobago gibi ülkelere yapıldı. LNG ithalatına ödenen toplam miktar, 2022’de 116 milyar avro, 2023’te ise 68,1 milyar avro olarak gerçekleşti.
KAYNAK: AA
