Bankacılık ve Finansal Kuruluşlar Genel Müdürlüğü’nden Önemli Analiz
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) blog sayfası Merkezin Güncesi’nde, Bankacılık ve Finansal Kuruluşlar Genel Müdürlüğü’nde görevli uzmanlar Kübra Bölükbaş, Mehmet Selman Çolak ve Eren Ocakverdi tarafından hazırlanan kapsamlı bir analiz yayımlandı. Bu analizde, bireysel kredi kartı bakiyelerinin diğer bireysel kredi türlerine kıyasla daha hızlı bir büyüme gösterdiği vurgulandı. Özellikle, bireysel kredi kartları bakiyesindeki yıllık büyüme oranının geçtiğimiz yıl yüzde 180’e kadar yükseldiği belirtilirken, bu büyümenin ardında talep kaynaklı gelişmelerin yanı sıra kredi kartının bir ödeme aracı olarak yaygın kullanımının da etkili olduğu ifade edildi.
Analizde, BDDK ve TCMB’nin eş güdümlü adımlarının önemine de değinilerek, kredi kartı borçlarına yönelik 60 aya kadar yapılandırma imkanı sağlandığına dikkat çekildi. Bireysel kredi kartları bakiyeleri üzerine yapılan çeşitli dağılımlar incelenirken, “Kart kullanıcılarının büyük çoğunluğunun düşük borç bakiyesine sahip olduğu, toplam bakiyenin az sayıda ve yüksek tutarlarda borç bakiyesine sahip kullanıcılarda yoğunlaştığı görülüyor. Bireysel kredi kartları borç bakiyesi bulunan 28 milyon aktif kart kullanıcısının yaklaşık yarısı (14 milyon kişi) 25 bin liranın altında bakiyeye sahip. Tutarlar yükseldikçe kişi sayısının gerilediği ve 150 bin liranın üzerinde borcu bulunan kullanıcı sayısının toplam içerisindeki payının yüzde 9 olduğu görülüyor. Bu grubun toplam bireysel kredi kartları tutarı içerisindeki payı ise yüzde 50’yi aşıyor.” ifadelerine yer verildi.
Bireysel kredi kartlarının hanehalkı tarafından yaygın bir şekilde kullanılması ve aylık harcamalardaki dalgalanmayı yumuşatan rolü göz önünde bulundurulduğunda, azami akdi faizin diğer bireysel kredi türlerinin altında belirlendiği hatırlatıldı. Analizde, şu değerlendirmelere yer verildi: “Bu durum, bireysel kredi kartları kanalıyla borçlanmayı ve tüketimi teşvik ediyor. Diğer yandan, bireysel kredi kartları borç bakiyesini kredilendirme davranışının yüksek bakiye gruplarında daha yaygın olduğu görülüyor. Kart kullanıcılarının büyük bölümünün yer aldığı düşük bakiye gruplarında ise kredilendirme davranışının daha sınırlı olduğu gözleniyor. Dolayısıyla, bireysel kredi kartları bakiyesinin sürükleyicisi olan yüksek bakiyeli grubun kredilendirme motivasyonunu azaltacak düzenlemelere ihtiyaç duyuluyor. TCMB’nin kart bakiyesine göre kredi kartı azami akdi faizlerinde farklılaşmaya gitmesini de bu bağlamda değerlendirmek gerekiyor.”
“Bireylerin Gelir Profilleriyle Uyumlu Bir Görüntü”
Analizde, bakiyelerin kart kullanıcıları bazında gösterdiği farklılaşmanın, aynı zamanda bireylerin gelir profilleriyle büyük ölçüde uyumlu olduğu belirtildi. Ücretli çalışanların idari kayıtları temel alınarak yapılan hesaplamalarda, gelir arttıkça bireysel kredi kartı bakiyelerinin de yükseldiğine dikkat çekildi. “Yüksek bireysel kredi kartı bakiyelerinin aylık brüt gelir dağılımının üst diliminde yoğunlaştığı dikkati çekiyor. TCMB’nin atmış olduğu adımın yüksek gelirli bireylerin bireysel kredi kartı bakiyelerinin büyümesine sıkılaştırıcı bir etki yapması bekleniyor. Özetle, TCMB, kredi kartı azami akdi faizlerinde bakiyeye göre farklılaşmaya giderek kredi kartı borçluluğunu azaltmayı teşvik ediyor ve iç talepteki dengelenmeye katkı sunuyor.” ifadeleriyle bu durum özetleniyor.
Ayrıca, BDDK’nın asgari ödemesi geciken kredi kartları için borç yapılandırma programı açıklaması ile hali hazırda borçları gecikmiş bireylerin bu sıkılaştırıcı politikadan en az ölçüde etkilenmesi sağlanıyor. Kurumlar arası eş güdümle alınan makroihtiyati tedbirler ile dezenflasyon sürecinin desteklenmesi hedefleniyor.
KAYNAK: AA