İşsizlik Sigortası Fonu’nun Önemi ve Büyümesi
İşsizlik sigortası, 1999 yılında işsiz kalan sigortalıların yaşadığı gelir kaybını telafi etmek amacıyla kurulmuştur. İlk işsizlik sigortası ödemesinin yapıldığı Mart 2002 tarihinden bu yana, bu fon işsizlerin güvence kaynağı olmaya devam etmektedir. 2022 yılını 196 milyar 950 milyon 756 bin lira ile kapatan fon, sigortalının prime esas aylık brüt kazancı üzerinden hesaplanan yüzde 2 işveren, yüzde 1 sigortalı kesintileri ve yüzde 1 devlet payı ile büyümeye devam etmektedir.
2023 yılı Ocak-Eylül döneminde, fonun gelirleri şu şekildedir:
- 115 milyar lira işçi-işveren primi,
- 38 milyar lira devlet katkısı,
- 66 milyar lira faiz geliri,
- 19 milyar lira diğer gelirler.
Bu dönemde fon, 2023 yılı sonuna kadar yüzde 55 büyüyerek toplamda 307 milyar lira varlığa ulaşmıştır. Aynı dönemde, işsizlere toplam 31 milyar 743 milyon lira ödenmiş ve teşvik ile destekler için 54 milyar lira aktarılmıştır. Mart 2002’den 30 Eylül 2024’e kadar, işsizlik ödeneği için toplamda 20 milyon 290 bin 834 kişi başvurdu. Bu süreçte, ödenek almaya hak kazanan 11 milyon 4 bin 755 kişiye toplamda 94 milyar 945 milyon lira ödenmiştir.
İşsizlik Ödeneği Hesaplama Yöntemi
SON 4 AYLIK PRİME ESAS KAZANÇ ÖNEMLİ
İşsizlik ödeneğinin hesaplamasında, sigortalının son 4 aylık prime esas kazançları dikkate alınmaktadır. Ödeneğin miktarı, işten ayrılmadan önceki son 4 aylık kazancın yüzde 40’ı olarak belirlenmektedir. Ancak, hesaplanan bu tutar asgari ücretin yüzde 80’ini aşamaz. Ödeneğin bu miktarından, binde 7,59 oranında damga vergisi kesintisi yapılmaktadır. 2024 yılı itibarıyla, 4 ay çalışıp işsiz kalan bir kişi için işsizlik ödeneği en düşük 7 bin 940 lira, en yüksek ise 15 bin 880 lira olarak uygulanmaktadır.
İşsizlik Ödeneğinden Yararlanma Şartları
SİGORTALIK SÜRESİNE GÖRE ÖDEME YAPILIYOR
İşsizlik ödeneğinden yararlanabilmek için bazı şartların sağlanması gerekmektedir. İşsizlik sigortasından faydalanmak isteyen kişi, kendi isteği veya kusuru dışında işsiz kalmış olmalıdır. Ayrıca, hizmet akdinin sona ermesinden önceki son 120 gün içerisinde hizmet akdine tabi olması, hizmet akdinin feshinden önceki son 3 yılda en az 600 gün işsizlik sigortası primi ödemiş olması ve hizmet akdinin feshinin ardından 30 gün içinde İŞKUR’a şahsen veya elektronik ortamda başvuruda bulunması gerekmektedir.
Hizmet akdinin feshinden önceki son 3 yılda 600 gün sigortalı çalışıp işsizlik sigortası primi ödemiş olan sigortalı işsizlere 180 gün, 900 gün sigortalı çalışıp bu primi ödemiş olanlara 240 gün, 1080 gün sigortalı çalışıp prim ödemiş olanlara ise 300 gün işsizlik ödeneği verilmektedir.
KAYNAK: AA
