Kiracıların Yeni Sorunu: Aidat Artışları
Son yıllarda, özellikle İstanbul gibi büyük şehirlerde kiradan sonra en büyük sorun aidat artışları haline gelmiştir. 2022 ve 2023 yıllarında asgari ücrete yapılan ara zamların personel giderlerine olan etkileri gerekçe gösterilerek, birçok hanede yılda iki kez aidat artışı yapılması kaçınılmaz hale geldi. Bu durum, birçok kiracıyı ve ev sahibini zor durumda bırakmıştır. Bu yıl ara zam yapılmasa da, enflasyon, fatura artışları ve alınan hizmet bedellerinin etkisiyle yine de önemli zamlar kaçınılmaz oldu. Bazı sitelerde giderlerle açıklanabilir artışlar görülürken, bazı yerlerde ise fahiş zamlar ev sahipleri ve kiracılar arasında büyük tartışmalara yol açtı.
Aidat Artış Oranları
Eva Gayrimenkul Değerleme tarafından gerçekleştirilen bir araştırmaya göre; İstanbul’da 2023 Ocak ayı ile 2024 Ağustos ayı arasında aidat artış oranları ortalama yüzde 60 olarak tespit edilmiştir. Bu artışların en düşük oranı yüzde 28 iken, en yüksek oranı ise yüzde 95 olarak kaydedilmiştir. İstanbul genelinde, bu yıl ara zam yapan site ve apartmanlar azınlıkta kalmıştır; yapılanlarda da artış oranları genellikle yüzde 40 ile 77 arasında gerçekleşmiştir. Araştırma sonuçlarına göre, bazı sitelerde son 1.5 yıl içinde aidat artış oranlarının yüzde 160 seviyelerine kadar çıkması dikkat çekmektedir. Bu durum, sakinler açısından bütçe planlamalarını zorlaştırarak yaşam kalitesine doğrudan etki eden bir faktör haline gelmiştir. Yüksek oranlı bu artışlar, aidatların ödenebilirliği konusunda yeni tartışmaları da beraberinde getirmiştir.
Şehrin Merkezi: Cep Yakan Aidatlar
İstanbul’da ortalama 100 metrekarelik daireler baz alındığında, en yüksek aidat tutarı aylık 4 bin 400 lira ile Beşiktaş’tadır. Beşiktaş’ı 3 bin 900 lira ile Şişli, 3 bin 100 lira ile Kadıköy takip etmektedir. En düşük aidat tutarları ise aylık 800 lira ile Çatalca ve Silivri ilçelerinde gözlemlenmiştir. Şehrin merkezinden uzak ve orta gelirli hanelerin tercih ettiği bölgelerde bile ortalama aidat bedellerinin 1000-1500 lira arasında olması dikkat çekici bir durumdur.
Lüks Sitelerde Aidat Rakamları
Lüks konut projelerinde talep edilen aidat rakamları, İstanbul’daki ortalama kira değerlerinin oldukça üzerinde seyretmektedir. EVA Gayrimenkul Değerleme’den Değerleme Koordinatörü Serkan Bal’ın verdiği bilgilere göre; Beşiktaş’ta bilinirliği yüksek projelerde, 100 metrekarelik dairelerin aidatları yılın başında 32 bin lira civarındayken, günümüzde 40 bin lira seviyelerine ulaşmıştır. Eğer kullanım alanı 200 metrekareye çıkarsa, aidatlar 50 bin lira iken, bu yıl 60 bin liraya yükselmektedir. Şişli’deki lüks projelerde ise, 100 metrekarelik dairelerin aidatları sene başında 35 bin lira iken, şu anda 45 bin lira seviyelerine çıkmıştır. Lüks villa siteleriyle bilinen Sarıyer, Üsküdar ve Beykoz gibi ilçelerde aidat rakamları 12 bin ile 20 bin lira arasında iken, bu yıl 15 bin ile 25 bin lira bandına ulaşmıştır. Kadıköy Bağdat Caddesi’ne yakın rezidans projelerinde aidatlar 8-12 bin lira aralığından 8-14 bin lira aralığına yükselmiştir.
Ankara ve İzmir’de Aidat Durumu
Peki, Ankara ve İzmir’de ortalama aidat bedelleri ne durumda? Serkan Bal şöyle yanıtladı: “İzmir’de, Karşıyaka, Bayraklı ve Bornova gibi merkezi ilçelerde aidat tutarlarında hafif bir artış gözlemlenmiştir. Karşıyaka’da ortalama aylık aidat tutarı 100 metrekarelik bir daire için yaklaşık 2 bin lira, Bayraklı ve Bornova’da bu tutar bin 700 lira civarına çıkmıştır. Çeşme’deki lüks yazlık sitelerde ise aidatlar 6 ile 12 bin TL arasında değişmektedir. Tekil konut binalarında ve eski apartmanlarda İzmir genelinde aidat ortalaması yaklaşık 250-300 TL bandında devam etmektedir.
Ankara’da da benzer bir durum söz konusudur. Çankaya, Gölbaşı, Yenimahalle ve Etimesgut gibi bölgelerdeki aidatlar sınırlı bir artış göstermiştir. Çankaya’da 100 metrekarelik daire başına aylık ortalama aidat tutarı bin 800 lira seviyelerindedir. Gölbaşı’nda ortalama aidat tutarı bin 150 lira, Yenimahalle’de 800 lira ve Etimesgut’ta ise 750 lira civarında seyretmektedir. Tekil konut binalarında ve eski apartmanlarda Ankara genelinde aidat ortalaması yaklaşık 200 TL’dir. Markalı lüks konut projelerinde ise aidatlar 5 ile 10 bin lira arasında değişmektedir. Genel olarak, İzmir ve Ankara’da aidatlarda sınırlı bir ara zam uygulanmış olup, rakamlar büyük ölçüde stabil kalmaya devam etmektedir.”
İlçe İlçe Aidat Rakamları
- Beşiktaş: 4.400 TL
- Şişli: 3.900 TL
- Kadıköy: 3.100 TL
- Çatalca: 800 TL
- Silivri: 800 TL
- Karşıyaka: 2.000 TL
- Bayraklı: 1.700 TL
- Bornova: 1.700 TL
- Gölbaşı: 1.150 TL
- Yenimahalle: 800 TL
- Etimesgut: 750 TL
Not: Yaklaşık 100 metrekare kullanım alanına sahip markalı konut projeleri, standart özelliklere sahip site projeleri ve tekil apartman daireleri dikkate alınarak bu çalışma hazırlanmıştır. KAYNAK: HÜRRİYET