İstanbul’un Tarihi ve Kültürel Önemi
İstanbul, tarihi, siyasi, ticari ve kültürel değerlerini yüzyıllar boyunca koruyan, hem Asya hem de Avrupa’ya açılan kapı niteliğinde bir metropoldür. Bu eşsiz coğrafyada hüküm süren medeniyetlerin en büyük hayallerinden biri, iki kıtanın birbirine bağlanması olmuştur. Özellikle 16. yüzyıldan itibaren bu hedef doğrultusunda birçok fikir ve proje ortaya atılmıştır; ancak bu projeler, 15 Temmuz Şehitler Köprüsü’ne kadar hayata geçirilememiştir.
Boğaz Köprüsü Projesi
1950’lerde, Demokrat Parti hükümetinin girişimiyle Boğaz Köprüsü üzerine incelemeler yapmak üzere İstanbul Belediyesi, Karayolları Genel Müdürlüğü ve İstanbul Teknik Üniversitesi (İTÜ) uzmanlarından oluşan bir komite oluşturulmuştur. Komitenin önerisi doğrultusunda, konunun uzman bir firmaya incelettirilmesi için ABD’li bir firmadan teklif alınmış; ancak mali ve yönetsel zorluklar nedeniyle bu proje hayata geçirilememiştir.
İlk Adımlar ve İnşaat Süreci
İstanbul’un 20. yüzyılın ikinci yarısında hızla kentleşmesi, yerleşim alanlarının genişlemesi, artan göç dalgaları ve trafik sorunları, Boğaz’da köprü inşa etme fikrini yeniden gündeme getirmiştir. İki kıtanın birbirine bağlanması için gerekli projeler hazırlanmış ve sonunda kabul edilmiştir. Yapımı İngiliz ve Alman firmalarına verilen Boğaziçi Köprüsü’nün inşasına, 1970 yılı Şubat ayında Beylerbeyi ayak sahasında gerçekleştirilen bir törenle başlanmıştır.
- Köprünün toplam uzunluğu: 1560 metre
- Kuleler arası uzunluk: 1074 metre
- İnşaatta kullanılan malzemeler:
- 63 bin metreküp kazı
- 71 bin metreküp beton
- 4 bin ton betonarme çeliği
- 17 bin ton yapı çeliği
- 6 bin ton kablo çeliği
Tamamlanma Süreci
Boğaziçi Köprüsü, yaklaşık 3 yıl 8 ay süren bir inşaat sürecinin ardından tamamlanmış ve inşaat için ödenen toplam rakam 23 milyon 213 bin 666 dolar (dönemin rakamlarıyla 191 milyon 785 bin 265 lira) olmuştur. Türkiye Cumhuriyeti’nin 50. yıl dönümünde, 30 Ekim 1973’te dönemin Cumhurbaşkanı Fahri Korutürk tarafından açılan bu köprü, İstanbul’un iki yakasını birleştiren ilk köprü olma özelliğini taşımaktadır.
Köprünün İsim Değişikliği ve Anısı
Boğaziçi Köprüsü’nün resmi adı, 26 Temmuz 2016’dan itibaren, 15 Temmuz 2016’daki hain darbe girişimi sırasında burada hayatını kaybedenlerin anısına “15 Temmuz Şehitler Köprüsü” olarak değiştirilmiştir. İlk yıllarında günde ortalama 24 bin araç geçiş yaparken, köprü, 15 yıl boyunca İstanbul’un iki yakası arasında kara ulaşımını sağlayan tek bağlantı yolu olmuştur. 1988’den itibaren Fatih Sultan Mehmet Köprüsü, 26 Ağustos 2016’dan itibaren Yavuz Sultan Selim Köprüsü ve 20 Aralık 2016’dan beri de Avrasya Tüneli ile bu görevi paylaşmaya başlamıştır.
Günümüzdeki Rolü
Bugüne kadar yüz milyonlarca aracın geçişine olanak tanıyan 15 Temmuz Şehitler Köprüsü, İstanbul ulaşımının önemli bir parçası olarak, megakentin trafik yükünü azaltmada büyük bir rol oynamaktadır. Günlük ortalama 190 binden fazla araç bu köprüyü kullanmaktadır. Ayrıca, 15 Temmuz Şehitler Köprüsü’nü de kapsayan güzergahta 1979’dan itibaren maraton düzenlenmekte olup, her geçen yıl artan bir ilgiyle uluslararası alanda da yankı uyandırmaktadır.
KAYNAK: AA
