Emeklilik Sistemi Yenileniyor
Türkiye’deki emeklilik sistemi, yenilikçi bir yaklaşım olan Tamamlayıcı Emeklilik Sistemi (TES) ile güncelleniyor. Bu yeni sistemle birlikte dikkat çeken bir detay ise kıdem tazminatı uygulaması. TES kapsamında, kıdem tazminatı işten ayrılma durumunda doğrudan alınamayacak. Çalışanlar, bu tazminatlarını emeklilik döneminde alabilecekler. TES’e katılan bireylerin, 60 yaşına kadar işten ayrılmaları halinde bir defaya mahsus olmak üzere kıdem tazminatlarının belirli bir oranını alabilecekleri, kalan kısmın ise 60 yaşına geldiklerinde ve emeklilik şartlarını yerine getirdiklerinde kendilerine ödeneceği belirtiliyor.
Kıdem Tazminatı Kaldırılıyor mu?
Son günlerde esnek çalışma, sosyal güvenlik reformları ve kıdem tazminatı tartışmaları yeniden gündeme gelmiş durumda. Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Orta Vadeli Program (OVP) çerçevesinde, yılın ilk çeyreğinde esnek çalışma modellerine dair mevzuat düzenlemeleri hayata geçirilecek. Bu çalışmaların tamamlanmasının ardından, sosyal güvenlik sistemi detaylı bir şekilde ele alınacak ve yılın ikinci çeyreğindeki sosyal güvenlik düzenlemeleri tamamlanacak. Programın önemli bir maddesi de Tamamlayıcı Emeklilik Sistemi’ne dair detaylar içeriyor. İşverenlerin de katkı sağlayacağı bu sistem, bazı eleştirilerle birlikte “kıdem tazminatının alternatifi” olarak değerlendiriliyor.
Kıdem Tazminatı, Tamamlayıcı Emeklilik Sistemine Mi Dahil Olacak?
Orta Vadeli Program’da yer alan yapısal düzenlemeler arasında, “Otomatik Katılım Sistemi’nin (OKS) işverenlerin de katkısı ile ikinci basamak emeklilik sistemine dönüşeceği tamamlayıcı emeklilik sistemi kurulacaktır” ifadesi dikkat çekiyor. Yapılacak düzenlemenin bir kanun ile hayata geçirileceği belirtiliyor. Tamamlayıcı Emeklilik Sistemi ile ilgili düzenlemeler daha önce de gündeme gelmiş, ancak çeşitli itirazlar nedeniyle uygulanamamıştı. Eğer işverenler bu sisteme zorunlu olarak dahil olursa, kıdem tazminatının yerini alması bekleniyor. Böylece işverenler, kıdem tazminatı yerine her ay belirli bir miktarı bu sisteme yatıracak; çalışanlar da emekli olduklarında tamamlayıcı bir maaş alarak bu sistemden faydalanacaklar.
Çalışan İstediği Günü İşten Çıkacak!
Hürriyet gazetesi yazarı Noyan Doğan, Tamamlayıcı Emeklilik Sistemi ile ilgili bazı önemli bilgileri paylaştı. Doğan, “Bugün otomatik katılım sisteminde çalışanlar, işverenleri tarafından zorunlu olarak sisteme dahil ediliyorlar. Ancak çalışan, istediği zaman –isterse hemen ertesi gün– bu sistemden çıkabiliyor. Tamamlayıcı emeklilik sisteminde ise çalışan, istediği zaman sistemden çıkamayacak” şeklinde ifade etti. Kıdem tazminatı ile ilgili sıkça soruların geldiğini belirten Doğan, “Tamamlayıcı emeklilik sisteminin kıdem tazminatı ile uzaktan yakından bir ilgisi yok. Belki kamu kurumlarında bazı kişiler, ‘hazır tamamlayıcı emeklilik sistemini getiriyoruz, şu kıdem tazminatına da çeki düzen mi versek?’ diye düşünebilir ama bu sadece düşüncede kalacak; bu konuda somut bir adım atılamayacağını herkes biliyor” dedi. Tamamlayıcı emeklilik sisteminin yalnızca çalışana emekliliğinde ek gelir sağlamak amacıyla var olduğunu, dolayısıyla kıdem tazminatının bu sistemin herhangi bir parçası olmadığını vurguladı.
Doğan, ikinci basamak emeklilik sistemini ise şöyle açıkladı: “Hazır yeri gelmişken, OVP’deki ‘ikinci basamak emeklilik sistemi’ hakkında bilgi vereyim. Bu kavram, başta çalışanlar olmak üzere birçok kişi tarafından tam olarak bilinmiyor. Emeklilik sisteminde üç basamak uygulanmakta. Birinci basamak, çalışanların SGK’ya prim ödeyip gerekli şartları sağladıklarında emekli oldukları, devletin sunduğu emeklilik sistemidir. İkinci basamak, çalışanların her ay maaşlarından kesilen ve işverenlerin de belirli oranda katkı sağladığı özel emeklilik sistemidir, yani tamamlayıcı emeklilik. Üçüncü basamak ise, bireylerin tamamen kendi tercihlerine bağlı olarak birikim yapıp gelecek için tasarruf ettikleri sistemdir. Dünyada emeklilik sistemleri böyle uygulanmaktadır ve bu sırayla işlemektedir. Bizde sosyal güvenlik sistemi ile birinci basamak var, bireysel emeklilik sistemi ile üçüncü basamak var, ancak ikinci basamak henüz tam anlamıyla uygulanmamaktadır.”
