Tarım Ürünleri Fiyat Farkları Üzerine Değerlendirme
Şemsi Bayraktar, eylül ayı itibarıyla üretici ve market fiyatları arasındaki farkları değerlendiren bir yazılı açıklama yaptı. Eylül ayında üretici ve market fiyatları arasında en yüksek farkın yüzde 249 ile havuçta görüldüğünü belirten Bayraktar, bu farkı yüzde 219,8 ile limon, yüzde 212,9 ile kuru kayısı, yüzde 212,2 ile kuru soğan ve yüzde 205,6 ile patatesin takip ettiğini ifade etti.
Bayraktar, “Havuç, üretici fiyatının 3,5 katı, limon 3,2 katı, kuru kayısı, kuru soğan ve patates ise 3,1 katı fiyata satılmakta. Üreticide 7 lira 50 kuruş olan havuç, markette 26 lira 18 kuruşa, 11 lira 50 kuruş olan limon 36 lira 78 kuruşa, 130 lira olan kuru kayısı 406 lira 76 kuruşa, 5 lira 60 kuruş olan kuru soğan 17 lira 48 kuruşa ve 4 lira 70 kuruş olan patates 14 lira 36 kuruşa satılmaktadır.” dedi.
Ayrıca, eylülde marketlerde 36 ürünün 23’ünde fiyat artışı, 13’ünde de fiyat düşüşü gözlemlendiğini kaydetti. Markette en fazla fiyat artışı gösteren ürün yüzde 32,7 ile kuru incir olurken, onu yüzde 20,5 ile yeşil fasulye, yüzde 14,1 ile sivri biber ve yüzde 14 ile yumurta izledi. Market fiyatı en çok azalan ürün ise yüzde 30 ile limon oldu; limondaki fiyat düşüşünü yüzde 22,8 ile havuç, yüzde 21,6 ile salatalık ve yüzde 15,9 ile maydanoz takip etti.
Bayraktar, eylülde üreticide 28 ürünün 12’sinde fiyat artışı, 13’ünde fiyat düşüşü ve 3 üründe ise fiyat değişimi olmadığını belirtti. Üreticide en büyük fiyat düşüşü yüzde 24,3 ile yeşil soğanda yaşanırken, bunu yüzde 22,8 ile maydanoz, yüzde 18,2 ile marul ve kuru fasulye izledi. Üreticideki en fazla fiyat artışı ise yüzde 48,6 ile kabakta gerçekleşti. Kabaktaki fiyat artışını yüzde 31,8 ile yeşil fasulye, yüzde 20,4 ile salatalık ve yüzde 20 ile sivri biber takip etti.
Devletin Müdahale Etmesi Gerekiyor
Bayraktar, yeşil soğan, maydanoz, marul ve kuru fasulye arzında yaşanan artışların bu ürünlerin fiyatlarına olumlu yansıdığını belirtti. “Kışlık patateste hasat dönemi başladı ve bu yıl, geçen yıla göre yaklaşık 1,5 milyon ton fazla patates üretimi olacağı öngörülüyor. Geçen yıl eylülde patatesin üretici fiyatı ortalama 9,5 lira iken, bu yıl yaklaşık yüzde 50 düşüşle 4,7 lira seviyesine geriledi. Üreticilerimiz patatesi 4,7 liraya satarken, tüketiciler marketten 3 katı fiyatına satın almak zorunda kalıyor.” dedi.
Bayraktar, kışlık patateste depo ve işçilik giderlerinin maliyetleri artırdığını vurgulayarak, artan maliyetler sebebiyle üreticilerin borçlarını ödeyememe endişesi taşımaya başladığını ifade etti. Ülkemiz kuru soğan üretiminde de bir önceki yıla göre yaklaşık 200 bin ton artış bekleniyor. Kuru soğan ve patates üreticileri, arzda yaşanan bu artış sebebiyle fiyatların daha fazla düşmesi endişesini taşıyor.
Kısıtlı şekilde açılan kuru soğan ihracatının tamamen serbest bırakılması ve yeni pazarlar bulunması gerektiğini belirten Bayraktar, “Ayrıca, önceki yıllarda olduğu gibi Toprak Mahsulleri Ofisi’nin devreye girerek patates ve kuru soğana müdahale etmesi gerekiyor. Devlet tarafından yapılacak patates ve kuru soğan alımlarında, üreticilere verilecek her türlü destekte ziraat odalarına da görev verilmelidir.” şeklinde konuştu.
