TCMB, Ekim ayı Fiyat Gelişmeleri Raporu’nu yayımlayarak, enflasyon dinamiklerini ve çeşitli fiyat gruplarındaki değişimleri ayrıntılı bir şekilde analiz etti. Ekim ayında, enflasyon kompozisyonunun dikkat edilmesi gereken önemli bir unsur olarak öne çıktığı ifade edildi. Bu dönemde, geçici arz koşullarına bağlı olarak ve para politikasının etki alanı dışında kalan işlenmemiş gıda fiyatları, özellikle taze meyve ve sebze grubundan kaynaklı olarak önemli bir artış kaydetti.
Taze meyve ve sebze dışındaki gıda enflasyonu ise aylık bazda %1,29 ile daha ılımlı bir seyir izledi. Para politikasının etkilerinin daha belirgin bir şekilde hissedildiği temel mal ve talebe duyarlı bazı hizmet kalemlerinde ise daha ılımlı bir görünüm gözlemlendi. Bu açıdan, manşet enflasyon düzeyi kompozisyondaki düzelmeyi tam olarak yansıtmazken, diğer taraftan ana eğilim göstergeleri daha net bir tablo sunuyor.
Aylık fiyat artışları incelendiğinde, temel mal grubunun fiyat artışı, mevsimsel etkilerin gözlemlendiği giyim ve ayakkabı alt grubuna bağlı olarak bir önceki aya kıyasla artış gösterirken, diğer alt grupların aylık enflasyon oranları ise yavaşladı. Mevsim etkilerinden arındırıldığında, temel mal enflasyonunun Eylül ayına kıyasla gerilediği kaydedildi. Bu dönemde, mevsimsellikten arındırılmış hizmet fiyatlarındaki aylık artış da yavaşlama gösterdi.
Bu gelişmelerde, kira ve lokanta-otel gruplarında kaydedilen zayıflamanın yanı sıra eğitim kaynaklı göreli fiyat uyarlamasının tamamlanması etkili oldu. Üretici fiyatları aylık artışını ılımlı bir şekilde sürdürürken, yıllık üretici enflasyonu gerileme eğilimini devam ettirdi. Bu çerçevede, mevsimsellikten arındırılmış verilerde ana eğilim göstergelerinde bir yavaşlama kaydedildi.
Hizmet, Enerji ve Alkol-Tütün-Altın Gruplarının Yıllık Tüketici Enflasyonuna Katkısında Düşüş Olmuştur
Mevsimsel etkilerden arındırılmış tüketici fiyat artışı, bir önceki aya kıyasla gerilerken, B endeksinin yıllık değişim oranı 1,13 puan azalarak %47,10, C endeksinin yıllık değişim oranı ise 1,35 puan düşüşle %47,75 olarak gerçekleşti. Yıllık tüketici enflasyonuna katkılar incelendiğinde, hizmet, enerji ve alkol-tütün-altın gruplarının katkıları sırasıyla 0,90, 0,36 ve 0,07 puan düşerken, gıda ve temel mal gruplarının katkıları ise sırasıyla 0,30 ve 0,23 puan arttı.
Mevsimsellikten arındırılmış verilerde, aylık artışlar bir önceki aya kıyasla C endeksinde daha belirgin olmak üzere B ve C göstergelerinde bir yavaşlama gözlemlendi. Fiyat artışları, B endeksini oluşturan gruplardan hizmet ve temel mallarda gerilerken, işlenmiş gıdada bir yükseliş gerçekleşti. TCMB bünyesinde takip edilen göstergeler genel olarak incelendiğinde, Ekim ayında enflasyonun ana eğiliminin yavaşladığı değerlendirildi.
Hizmet fiyatları Ekim ayında %1,95 artış gösterirken, grup yıllık enflasyonu 3,14 puan azalarak %69,78 düzeyine geriledi. Yıllık enflasyon, ulaştırma ve kira gibi alt gruplarda daha belirgin olmak üzere tüm alt gruplarda gerileme kaydetti. Üçüncü çeyrekte %4-5 bandında artışlar kaydeden hizmet grubu fiyatlarının Ekim ayında mevsimsel unsurların da etkisiyle yavaşlaması dikkat çekti. Bu süreçte ulaştırma, eğitim, kira ve lokanta-otel alt grupları belirleyici rol oynadı.
Ekim ayında, ulaştırma hizmetleri fiyatları hava yolu ve kara yolu ile şehirlerarası taşımacılık alt kalemlerine bağlı olarak %2,04 düştü. Diğer hizmetler grubu enflasyonu ise eğitim kaynaklı etkilerin tamamlanmasının etkisiyle bir önceki aya kıyasla zayıfladı. Kira aylık enflasyonu, Ekim ayında sözleşme yenileme oranındaki düşüşün yanı sıra sözleşmelerde referans olarak kullanılan artış oranının da gerilemesiyle yavaşlama gösterdi. Bu dönemde konaklama grubundaki fiyat düşüşünün desteğiyle lokanta-otel grubu aylık enflasyonu %1,44 ile güç kaybetti.
Ekim ayında temel mal grubunun yıllık enflasyonu 0,19 puan artarak %28,45 oldu. Aylık enflasyon, giyim ve ayakkabı grubunda bir önceki aya kıyasla güçlenirken, diğer alt gruplarda yavaşlama görüldü. Dayanıklı mallarda aylık fiyat artışı %0,70 ile düşük seyretse de alt kırılım bazında farklılaşan bir görünüm sergiledi. Bu dönemde mobilya, tüketici elektroniği ve beyaz eşya kalemlerinde fiyat artışları gözlemlenirken, otomobil fiyatlarındaki düşüş olumsuz bir görünümün önüne geçti.
Yeni sezona geçişle birlikte giyim ve ayakkabı fiyatları %14,60 artarken, alt grup yıllık enflasyonu 0,70 puan artışla %30,63 olarak gerçekleşti. Diğer temel mallar alt grubunda ilaç referans avro kurundaki güncellemenin etkileri hissedilse de fiyatlar %1,24 artışla bir önceki aya kıyasla bir miktar yavaşladı.
Uluslararası Enerji Fiyatlarındaki Gelişmelerin de Etkisiyle Katı Yakıt, Akaryakıt ve Tüp Gaz Fiyatları Arttı
Ekim ayında enerji fiyatları %1,35 artarken, grup yıllık enflasyonu 3,57 puan düşerek %59,37 oldu. Uluslararası enerji fiyatlarındaki gelişmelerin de etkisiyle katı yakıt, akaryakıt ve tüp gaz fiyatları sırasıyla aylık bazda %6, %1,84 ve %1,77 oranında arttı. Ekim ayında tüketici enflasyonu üzerinde gıda fiyatlarının etkisi öne çıktı.
Gıda ve alkolsüz içecekler grubu fiyatları bu dönemde %4,33 artış kaydederken, yıllık enflasyon 1,56 puan yükselerek %45,28 oldu. Yıllık enflasyon işlenmemiş gıda grubunda 3,71 puan yükselerek %47,05, işlenmiş gıda grubunda ise 0,33 puan gerileyerek %43,72 olarak gerçekleşti. Ekim ayında işlenmemiş gıda fiyatları, özellikle taze meyve ve sebze kaynaklı olarak %6,75 oranında yüksek bir artış gösterdi.
İşlenmiş gıda fiyatları %2,22 artışla bir önceki aya kıyasla hızlanırken, tahıl fiyatlarının etkisiyle ekmek-tahıllar grubu %3,05 oranındaki fiyat artışı ile ön plana çıktı. Ekim ayında %1,83 artan diğer işlenmiş gıdada ise ayçiçek yağı ve çay-kahve alt kalemleri etkili oldu.
Yurt içi üretici fiyatları Ekim ayında %1,29 artış kaydederken, yıllık enflasyon 0,85 puan düşerek %32,24’e geriledi. Bu dönemde ana sanayi grupları itibarıyla dayanıklı tüketim malı grubundaki fiyat artışı %2,82 olurken, sermaye malı %0,67 ve enerji %0,56 ile manşet oranını sınırlayan gruplar olarak öne çıktı. Sektörler bazında incelendiğinde, diğer mamul eşyalar, temel eczacılık ürünleri, metal cevherleri, içecekler, mobilya, deri ve ilgili ürünler ile giyim eşyası, fiyat artışları ile dikkat çeken alt gruplar oldu.
KAYNAK: AA
İlk yorum yapan olun