TÜİK’ten 2024 Yılı İkinci Çeyrek GSYH Sonuçları
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), 2024 yılının ikinci çeyreğine (Nisan-Haziran dönemi) ilişkin gayrisafi yurt içi hasıla (GSYH) verilerini açıkladı. Bu verilere göre, GSYH, 2024 yılı ikinci çeyreği için zincirlenmiş hacim endeksi olarak, bir önceki yılın aynı çeyreğine göre yüzde 2,5 oranında bir artış gösterdi. Cari fiyatlarla GSYH, geçen yılın aynı çeyreğine kıyasla yüzde 78,6 artarak 9 trilyon 949 milyar 792 milyon lira olarak belirlendi. Dolar bazında ise GSYH’nin ikinci çeyrek değeri 308 milyar 158 milyon dolar olarak kayıtlara geçti.
Türkiye ekonomisi, Kovid-19 salgını tedbirlerinin uygulandığı 2020 yılının ikinci çeyreğinden bu yana üst üste 16 çeyrek boyunca büyümeyi sürdürdü.
İstanbul Ticaret Odası (İTO) Başkanı Şekib Avdagiç’in Değerlendirmeleri
İTO Başkanı Şekib Avdagiç, AA muhabirine yaptığı açıklamada, ekonominin ikinci çeyrekte yüzde 2,5 oranında büyüdüğünü belirterek, net ihracatın büyümeye 1,3 puanla pozitif katkı vermesinin olumlu bir gelişme olduğunu ifade etti. İhracata dayalı büyüme trendinin sağlıklı bir şekilde devam edebilmesi için kur ve enflasyon arasında zayıflayan korelasyonun yeniden sağlanması gerektiğini vurgulayan Avdagiç, şunları kaydetti:
- “Önümüzdeki süreçte KOBİ’lerin TL kredilere erişim kısıtlarının gevşetilmesi, yeni yatırımlara hız kazandıracak selektif kredi politikaları reel sektörün öncelikli ihtiyacıdır.”
- “Dezenflasyon programını destekliyoruz; bunun sonucunda ‘kontrollü soğuma’ sürecinde üretim ve istihdam hedeflerinin de aynı hassasiyetle dikkate alınması gerektiğine inanıyoruz.”
- “Yatırımlar kalemindeki ivme kaybı ve özellikle makine ile teçhizat yatırımları dikkatle takip edilmelidir. Türkiye, hiçbir şart altında büyüme dinamiklerinden feragat etmemelidir.”
İkinci çeyrek verilerinde, enflasyonla mücadele programıyla uyumlu olarak iç tüketimde belirgin bir soğuma yaşandığını aktaran Avdagiç, “Net ihracatın büyümeye pozitif katkı vermesi değerli. İş gücü ödemelerinin gayrisafi katma değer içindeki payının artması da gelir dağılımındaki iyileşme adına önemli bir veri.” dedi. Avdagiç, Hazine ve Maliye Bakanı’nın işaret ettiği yeni OVP’de KOBİ’lerin yeni yatırımları ve ihracatı için tedbirlerin alınmasını beklediklerini sözlerine ekledi.
Dış Ekonomik İlişkiler Kurulu (DEİK) Başkanı Nail Olpak’ın Yorumları
DEİK Başkanı Nail Olpak, 2024 yılının ikinci çeyreğindeki yüzde 2,5 büyümenin, enflasyonla mücadele ve ekonomideki sıkılaşma adımları doğrultusunda, bir nebze beklentilerin altında kalarak piyasalarda gözlemlenen yavaşlamayı teyit ettiğini ifade etti. Büyümenin sektör bazındaki detaylarına baktığında, sanayi sektörü hariç her sektörün belli oranda büyümeye katkı sağladığını belirten Olpak, “Sanayi sektöründeki daralmanın yanı sıra diğer sektörlerin önceki dönemlerle kıyaslandığında verdiği katkının azalması iyi analiz edilmelidir.” dedi.
Olpak, “Büyümeye en yüksek katkıyı hane halkı tüketimi ve ihracat sağlamıştır. Yeni OVP’nin yayımlanmasını beklediğimiz bu haftada, programın seyrini bozmayacak şekilde sanayi sektörünün üzerindeki maliyetleri azaltıcı ve piyasaya güven verici önerilerin değerlendirilmesi önemlidir.” şeklinde konuştu.
MÜSİAD Genel Başkanı Mahmut Asmalı’nın Açıklamaları
MÜSİAD Genel Başkanı Mahmut Asmalı, Türkiye ekonomisinin yılın ikinci çeyreğinde yıllık bazda yüzde 2,5 büyüyerek pozitif büyüme eğilimini 16’ncı çeyreğe taşıdığına dikkat çekti. Asmalı, Türkiye’nin G20 ülkeleri arasında büyüme oranıyla 5’inci sırada bulunduğunu vurgulayarak, “Büyümenin kompozisyonuna baktığımızda, parasal sıkılaşmanın etkisiyle iç talebin katkısının azaldığını görüyoruz.” dedi.
Asmalı, şu değerlendirmelerde bulundu:
- “Tarım sektörünün yıllık bazda yüzde 3,7 genişlemesi, inşaat ve hizmetler sektöründeki büyüme, ekonomik büyümeye destek veren faktörlerdendir.”
- “İç talepteki daralmayla birlikte sanayi sektöründeki küçülme, büyümenin sürdürülebilirliği açısından olumsuz sinyaller vermektedir.”
- “Yeni açıklanacak OVP, Türkiye ekonomisinin hedeflerinden vazgeçmediğini göstermeli ve geçmiş yıllara ilişkin kazanımların korunacağı mesajını vermelidir.”
ASKON Genel Başkanı Orhan Aydın’ın Görüşleri
Anadolu Aslanları İş Adamları Derneği (ASKON) Genel Başkanı Orhan Aydın, çerçevesi belirgin ve öngörülebilir bir ekonominin doğru bir politika olduğunu ifade etti. Aydın, “Pandemi ve deprem gibi zorlukların ardından şeffaf ve rasyonel politikalarla sürdürdüğümüz bir ekonomi yol haritamız var.” dedi. Bu durumun dengeli ve sürdürülebilir bir büyümeye doğru ilerlediğini belirtti.
Aydın, “Özellikle iç ve dış talepten gelen olumlu oranlar ile dış talebin pozitif katkısını çok önemsiyoruz. Ancak sanayi sektöründeki azalma, bu sektörün desteklenmesi gerektiğini ortaya koyuyor.” ifadelerini kullandı.
İstanbul Ticaret Borsası (İSTİB) Başkanı Ali Kopuz’un Değerlendirmesi
İSTİB Başkanı Ali Kopuz, Türkiye ekonomisinin yılın ikinci çeyreğinde yıllık bazda yüzde 2,5 büyüme gösterdiğini belirtti. Kopuz, mevcut sıkı para politikası ve mali disiplinin dikkatle takip edilmesi gerektiğini vurguladı. “Yüksek kredi maliyetleri, işletme sermayesine olan ihtiyacı artırırken, sanayi üretiminin ve iç talebin büyümeye katkısının sınırlı olacağını öngörmekteydik.” dedi.
Kopuz, “Önümüzdeki günlerde açıklanacak olan 2025-2027 Orta Vadeli Programda, enflasyonla mücadelede kararlılık hedefleri yanı sıra büyüme öngörülerindeki dengelenme beklentisi de yer almalıdır.” ifadesinde bulundu. Tarım sektörünün büyümesi konusunda ise, “İklimsel sınamaların olumsuz etkilerine rağmen, planlı tarımsal üretime geçişten taviz verilmemelidir.” diye ekledi.