Türk Lirası’nın Yükselişi: Enflasyonla Mücadelede Yeni Dönem
Merkez Bankası’nın enflasyonla mücadele hedefleri doğrultusunda attığı adımlar, bankacılık sisteminde Türk Lirası’nın (TL) payını artırırken, yatırımcıların tercihlerinde de TL’nin ön plana çıkmasına neden olmaktadır. Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu’nun (BDDK) verilerine göre, TL mevduat büyüklüğü 17 Eylül tarihi itibarıyla 11 trilyon 128 milyar lira ile tarihinin en yüksek seviyesine ulaşmıştır. TL mevduatın toplam mevduat içindeki payı ise yüzde 62.3 seviyesine gelmiştir.
2.4 Trilyonluk Artış
Türk Lirası’na geçiş, özellikle yerel seçimlerin ardından hız kazanmıştır. Ekonomi yönetiminin programın uygulanmasına yönelik kararlılık mesajları, kredi kuruluşlarının not artırımları, Türkiye’nin gri listeden çıkışı, risk primindeki düşüş, rezervlerdeki büyüme ve artan yabancı ilgisi, TL’nin cazibesini artıran etkenler arasında yer almaktadır. BDDK verilerine göre, 29 Mart 2024’te 8 trilyon 695 milyar lira olan TL mevduat, 17 Eylül’e kadar olan dönemde 2 trilyon 433 milyar lira artarak 11 trilyon 128 milyar liraya çıkmıştır. TL’nin toplam mevduat içindeki payı ise 29 Mart’ta yüzde 56.2 iken, bu oran 17 Eylül itibarıyla yüzde 62.3’e yükselmiştir.
Döviz mevduatlarında ise yerel seçimlerin ardından hızlı bir çözülme yaşanmıştır. 29 Mart’ta 210.5 milyar dolar olan döviz hesaplarının büyüklüğü, 17 Eylül’de 198.9 milyar dolara gerileyerek 11.5 milyar dolarlık bir düşüş göstermiştir. Döviz hesaplarının toplam mevduat içindeki payı, yüzde 43.7’den yüzde 37.7’ye düşmüştür.
İkiye Katlanan TL Mevduat
Geçen yıl yapılan Mayıs seçimlerinden bu yana TL mevduat iki katına çıkmıştır. 26 Mayıs 2023’te 6 trilyon 242 milyar lira olan TL mevduatın toplam içindeki payı yüzde 60 seviyesindeyken, o tarihten itibaren yaşanan artış 4 trilyon 884 milyar liraya ulaşmıştır. Bu süre zarfında döviz hesaplarının büyüklüğü ise 4.5 milyar dolar azalmıştır. Türk Lirası mevduatına olan ilginin artmasında, faiz oranlarının diğer yatırım araçlarına kıyasla enflasyona karşı reel getiri sağlayacak düzeyde olması etkili olmuştur.
Yabancı Yatırımcıların TL Tercihi
Ekonomik programa olan güven, yabancı yatırımcıların da TL yatırım araçlarına ilgisini artırmıştır. Türkiye Sermaye Piyasası Birliği verilerine göre, yabancıların ocak sonunda 306 milyar lira olan TL mevduat hacmi, ağustosta 416 milyar liraya çıkmıştır. Yabancıların tercihlerinde en dikkat çekici artış, devlet iç borçlanma senetlerinde (DİBS) yaşanmıştır. Yabancıların mart sonunda 76.9 milyar TL olan DİBS portföyü, ağustosta 470.8 milyar liraya yükselmiş, geçen yılın mayıs sonundan bu yana yabancıların DİBS portföyündeki artış yaklaşık 22 kat olmuştur.
KKM’nin Sürekli Düşüşü
Ekonomi yönetiminin sonlandırmayı hedeflediği kur korumalı mevduatta (KKM), 18 Ağustos 2023’teki tarihi zirvenin ardından başlayan düşüş, 56 haftadır kesintisiz olarak devam etmektedir. 18 Ağustos 2023’te 3 trilyon 408 milyar lira olan KKM’nin büyüklüğü, 13 Eylül 2024’te 1 trilyon 564 milyar liraya gerilemiştir. KKM’deki düşüş, toplamda 1 trilyon 844 milyar liraya ulaşmıştır. KKM, dolar bazında ise 126.4 milyar dolardan 46.5 milyar dolara inmiştir. KKM’nin toplam mevduattaki payı yüzde 26.2’den 8.8’e düşmüştür.
Merkez Bankası’ndan Yeni Karşılık Adımları
Merkez Bankası, makro finansal istikrar ve parasal aktarım mekanizmasının desteklenmesi amacıyla hafta sonunda bazı önemli adımlar atmıştır. Kısa vadeli TL mevduat için zorunlu karşılık oranı yüzde 12’den yüzde 15’e, uzun vadeli TL mevduat için ise yüzde 8’den yüzde 10’a çıkarılmıştır. Yabancı para (YP) mevduatlar için TL tesis oranı yüzde 8’den 5’e indirilmiştir. TL mevduat için tesis edilmesi gereken zorunlu karşılıklara faiz uygulamasında TL’ye geçiş oranı koşulu kaldırılmış, TL’ye geçiş oranı seviyesine göre uygulanan azami komisyon oranı ise yüzde 5’ten yüzde 8’e yükseltilmiştir.
KAYNAK: SABAH
