Türkiye’nin Avrupa Birliği’ne İhracatında Talep Koşulları ve Pazar Payı Gelişmeleri
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) blog sayfası Merkezin Güncesi’nde yayımlanan “Türkiye’nin AB’ye İhracatında Talep Koşulları ve Pazar Payı Gelişmelerinin Etkisi” başlıklı analiz, Türkiye’nin Avrupa Birliği (AB) pazarındaki payının son dönemde belirgin bir artış gösterdiğini ve bu artışın birçok sektöre yayıldığını vurgulamaktadır. Analizde, AB’nin ithalat talebinin gelecek dönemlerde artış göstermesi beklenirken, pazar payı kazanımlarının yanı sıra dış talep artışının da Türkiye’nin ihracatına destek vermesi öngörülmektedir.
TCMB’de Yapısal Ekonomik Araştırmalar Genel Müdür Yardımcısı Altan Aldan ve Uzman Yardımcısı Didem Yazıcı tarafından kaleme alınan bu analiz, TCMB’nin blog sayfasında yer almıştır.
İHRACAT 2024’ÜN İLK 8 AYINDA YÜZDE 3,9 ARTTI
Analizde, küresel ölçekteki parasal sıkılaşmanın etkisiyle 2023 yılında dış talebin ivme kaybettiği ve bu durumun ihracat artışını sınırladığı belirtilmektedir. Ancak 2024 yılının ilk 8 ayında Türkiye’nin ihracatının bir önceki yılın aynı dönemine göre %3,9 artarak 170,8 milyar dolara yükseldiği vurgulanmaktadır. Türkiye’nin en büyük ihracat pazarı olan AB özelinde, ihracattaki değişim, dış talep koşulları ve pazar payı gelişmeleri Eurostat tarafından yayımlanan aylık dış ticaret verileri ile sektörel bazda incelenmiştir. Analizde, “AB’nin toplam ithalatı 2023 yılı başından itibaren düşüş eğilimi göstermektedir. 2023’ün ocak ayında 252 milyar avro olan aylık ortalama ithalat, 2024 yılı ağustos ayında 201 milyar avro düzeyine gerilemiştir. AB pazarındaki olumsuz talep koşullarına rağmen, Türkiye’nin aynı dönemde AB’ye olan ihracatı aylık ortalama 8,7 milyar dolardan 8,9 milyar dolar seviyesine çıkmıştır.” ifadesine yer verilmiştir.
AB İTHALATINDAKİ PAY TARİHİ ZİRVEDE
Analizde, Türkiye’nin AB’ye ihracatındaki son dönem gelişmelerinin pazar payı açısından önemli bir artış gösterdiği belirtilmektedir. “Ocak-ağustos dönemleri baz alındığında, Türkiye’nin AB ithalatındaki payı son yıllarda artarak 2024 yılında %4,1 ile tarihi zirveye ulaşmıştır.” ifadesi kullanılmıştır. İhracat artışının belirli bir sektörden kaynaklanmasının süreklilik açısından risk unsuru olabileceği vurgulanmış ve bu nedenle AB’ye ihracat artışı ile pazar payı kazanımının sektörel yayılımının tespitinin, ihracat dinamiklerini anlamak ve gelecekteki ihracat performansını öngörebilmek açısından kritik olduğu belirtilmiştir.
TÜRKİYE’NİN PAZAR PAYI ARTIYOR
Analiz, AB’nin toplam ithalat değişiminin Türkiye’nin ihracat değişimine katkısının hemen hemen tüm sektörlerde negatif olduğunu, ancak çoğu sektörün AB’de pazar payını artırarak ihracatta artış sağladığını ortaya koymaktadır. Bu durum, Türkiye’nin AB piyasasındaki rekabet gücünün arttığını göstermektedir. Örneğin, Türkiye’nin AB’ye ihracatında yaklaşık %21 ile en yüksek paya sahip olan motorlu kara taşıtı imalatı sektöründe, AB ithalatındaki talep bazlı gerilemenin, sektörün 2024 yılı ilk 8 aylık ihracatında, 2023 yılı aynı dönemine kıyasla 630 milyon avro azalmaya neden olduğu belirtilmektedir. Ancak aynı dönemde pazar payı kazanımının ihracata 793 milyon avro katkıda bulunduğu ve böylece sektörün toplam ihracatının 163 milyon avro arttığı ifade edilmiştir. Pazar payı kazanımının ihracata en yüksek katkısı ise 976 milyon avro ile ana metal sanayinde olmuştur.
Toplamda bakıldığında, AB’nin ithalatındaki gerilemenin ihracatta 2,4 milyar avro zayıflamaya neden olurken, pazar payı kazanımlarının ihracata 3,5 milyar avro katkıda bulunduğu ve böylece toplam imalat sanayi ihracatının 1,1 milyar avro artmış olduğu kaydedilmektedir. Türkiye’nin AB’ye ihracatında en yüksek paya sahip olan motorlu kara taşıtı imalatı sektöründe AB talebindeki gerilemenin %4,7 oranında olumsuz etkisi bulunmasına karşın pazar payı kazanımının ihracat artışına %5,9 oranında katkı sağladığı ve toplam ihracatın %1,2 oranında arttığı ifade edilmiştir. Oransal olarak bakıldığında petrol ürünleri ve diğer ulaşım araçları sektörlerinde pazar payı kazanımlarının ihracata oldukça yüksek katkıda bulunduğu dikkat çekmektedir. Ana metal sanayi, kimyasal ürünler, elektrikli teçhizat, metalik olmayan mineral maddeler ile bilgisayar ve elektronik ürünlerin imalatı sektörlerinde de düşen ithalat talebine karşın pazar payı kazanımları sayesinde ihracatın arttığı aktarılmıştır.
Analizde, zayıf talep koşullarının giyim eşyası, makine ekipman, fabrikasyon metal ürünleri, tekstil ve deri ürünleri sektörlerindeki ihracatın gerilemesinde etkili olduğu belirtilmiştir. “Özetle, bulgularımız Türkiye’nin AB pazarındaki payını son dönemde belirgin bir şekilde artırdığını ve bu artışın birçok sektöre yayıldığını göstermektedir. AB’nin ithalat talebinin önümüzdeki dönemde beklentilerle uyumlu olarak artması durumunda, pazar payı kazanımlarının yanı sıra dış talep artışının da ihracatımıza önemli bir destek sağlayacağı değerlendirilmektedir.” ifadeleri kullanılmıştır.
Be the first to comment