Türkiye’nin Su Ürünleri Sektöründeki Gelişmeler
AA muhabirinin 2025 Yılı Cumhurbaşkanlığı Yıllık Programı’ndan derlediği bilgilere göre, Türkiye’nin coğrafi konumu ve zengin doğal kaynakları, su ürünleri sektörü açısından önemli fırsatlar sunmaktadır. Nüfusun giderek artması ve doğal kaynakların azalması, yetiştiricilik yoluyla elde edilen su ürünleri üretiminin avcılığa göre daha fazla pay almasına neden olmaktadır. Bu artışta, sulama ve enerji amaçlı inşa edilen göletler ve barajların da büyük katkısı bulunmaktadır. 2022 yılında gerçekleştirilen 1 milyon tonluk su ürünleri üretiminin %41,6’sı deniz avcılığından, %3,3’ü iç su avcılığından ve %55,1’i yetiştiricilikten elde edilmiştir. Avcılık ve yetiştiricilik dahil toplam su ürünleri üretiminin %18,8’i iç sularda gerçekleştirilmiştir.
Verilere göre, 2022 yılında 514,8 bin ton olan su ürünleri yetiştiriciliği, %8,1 artışla 2023 yılında 556 bin tona yükselmiştir. İç sularda alabalık, denizlerde ise çipura, levrek ve özellikle son zamanlarda Türk somonu üretiminde önemli bir artış gözlemlenmiştir. Türkiye’de geçen yıl itibarıyla yıllık 536 bin ton kapasiteli 554 deniz balığı yetiştiriciliği tesisi ve yıllık 277 bin ton kapasiteli 1831 iç su balığı yetiştiriciliği tesisi olmak üzere toplamda 813 bin ton kapasiteli 2 bin 385 su ürünleri yetiştiriciliği tesisi faaliyet göstermektedir.
Yeni Yetiştiricilik Alanları ve Denetimler
Yıllık 7 bin 500 ton kapasiteye sahip yeni yetiştiricilik alanı üretime açılacak. Su kaynaklarının korunması ve yasa dışı avcılıkla mücadele amacıyla deniz ve iç sulardaki av sahalarında, karaya çıkış noktaları dahil tüm güzergah, tesis ve balık hallerinde, balık unu ve yağı fabrikalarında, perakende satış yerleri ve soğuk hava depolarında çapraz denetimler yapılmaktadır. Bu kapsamda yılın ilk altı ayında 79 bin denetim gerçekleştirilmiştir. Yasa dışı su ürünleri avcılığının önlenmesi amacıyla gelecek yıl 158 bin denetim yapılması planlanmaktadır. Ayrıca, 200 bin metrekare terkedilmiş av aracı da su kaynaklarından temizlenecektir.
Mevcut stokların korunması ve sürdürülebilir işletilmesi hedefiyle, iç su kaynaklarına gelecek yıl 70 milyon balık yavrusu salınması planlanmaktadır. Ayrıca, yeni su ürünleri yetiştiricilik bölgelerinin belirlenmesi amacıyla tespit edilen yıllık 7 bin 500 ton ürün kapasiteli yeni bir alanın üretime açılması hedeflenmektedir.
Küçük Ölçekli Balıkçılara Destek
15 bin küçük ölçekli balıkçı desteklenecek. Tarımsal Üretimin Planlanması Yönetmeliği çerçevesinde, su ürünleri stoklarının korunarak sürdürülebilirliğinin sağlanabilmesi için üretim planlaması sürecine girilmiştir. Bu düzenlemeye göre, başta hamsi olmak üzere, avcılık yoluyla elde edilen mavi yüzgeçli orkinos, deniz patlıcanı, inci kefali, tıbbi sülük, beyaz kum midyesi ve yılan balığı gibi türler, yetiştiricilik kapsamında ise Türk somonu, çipura, levrek ve Akdeniz midyesi üretim planlaması kapsamına alınmıştır.
Ayrıca, avcılık ve yetiştiricilikte üretim faaliyetleri ile yeni türlerin desteklenmesi amacıyla AR-GE çalışmalarına, su ürünleri araştırma enstitülerinin altyapılarının güçlendirilmesine ve balıkçı barınaklarına yönelik ihtiyaç analizi çalışmalarına devam edilecektir. Küçük ölçekli balıkçılık işletmelerinin ekonomik sürdürülebilirliklerinin sağlanması amacıyla, gelecek yıl tarımsal destekleme bütçesi kapsamında 15 bin küçük ölçekli balıkçının desteklenmesi planlanmaktadır.
KAYNAK: AA
