Yayımlanan 2025 Cumhurbaşkanı Programı, sosyal güvenlik alanında kapsamlı reformlar için planlanan eylemleri içermektedir. Bu program çerçevesinde, 2025 yılı itibarıyla aktüeryal dengeyi sağlamak amacıyla çeşitli reformların gerçekleştirilmesi hedeflenmektedir. Öne çıkan başlıklar arasında emeklilik yaşı ile ilgili yapılacak düzenlemeler ve emeklilik öncesi çalışma sürelerinin artırılmasına yönelik aylık bağlama oranlarının gözden geçirilmesi yer almaktadır.
Ayrıca, sosyal güvenlik sisteminin istatistik kapasitesinin güçlendirilmesi de programda önemli bir yer tutmaktadır. Bireysel emeklilik sisteminin farklı bir ayağı olan “Otomatik Katılım Sistemi”, işveren katkısının da eklenmesiyle birlikte ikinci basamak emeklilik sistemine dönüştürülecektir. Bu tedbirlerin uygulanması için Sigortacılık ve Özel Emeklilik Düzenleme ve Denetleme Kurumu (SEDDK) tarafından oluşturulacak yeni Tamamlayıcı Emeklilik Sistemi modeli, Bireysel Emeklilik Sistemi (BES) Danışma Kurulu ile istişare edilerek geliştirilecektir.
- Fon çeşitliliğinin artırılması
- BES kesintilerinin azaltılması
- 25 yaş altındaki üniversite öğrencilerinin BES’e katılımının teşvik edilmesi
Uzun Süreli İstihdam Teşvik Edilecek
Programda, esnek çalışma modelleri olarak adlandırılan uzaktan çalışma, süreli çalışma, proje bazlı ve anlaşmalara dayalı geçici çalışma gibi yöntemlere yönelik hukuki altyapının 2025 yılında geliştirilmesi de yer almaktadır. 2025 Yılı Cumhurbaşkanlığı Yıllık Programı, sosyal güvenlik alanında yapılacak düzenlemelerin temel çerçevesini belirlerken, emeklilik yaşında yapılacak olası değişiklikler dikkat çekmektedir.
Yıllık Programın 406.3 kodlu tedbirinde, “Sosyal güvenlik sisteminin mali sürdürülebilirliğinin sağlanması amacıyla emeklilik kriterlerinin belirlenmesinde doğuşta beklenen yaşam süresi artışı ile uyumlu otomatik ayarlama mekanizmalarına ilişkin çalışmalar yapılacaktır” ifadesi yer almaktadır. 2008 yılında yapılan düzenlemenin en çok eleştirilen unsurlarından biri olan aylık bağlama sisteminde de değişiklik yapılması planlanmaktadır. Bu bağlamda, çalışanların daha uzun süre istihdamda kalmasını teşvik edecek ilave maliyet oluşturmayacak tedbirlerin alınması için bir araştırma başlatılacağı ve dünya genelindeki uygulamaların inceleneceği kaydedilmektedir.
Yaşlı Bakım Sigortası İçin Model 2025’te Ortaya Konulacak
Sosyal güvenlik alanında, yaşlı bakım hizmetlerinin finansmanı için yeni bir sigorta kolu olarak bakım sigortası oluşturulması hedeflenmektedir. Bu kapsamda, bakım sigortası için model oluşturma çalışmaları da programa dahil edilmiştir. Sürekli işgörmezlik veya maluliyet geliri alan bireylerin yeniden istihdama katılımını sağlamak amacıyla mesleki rehabilitasyon programlarının uygulanması, prim borçlarının tahsilatının etkinleştirilmesi, denetimlerin güçlendirilmesi ve veri analizi yoluyla kayıt dışı istihdamla mücadele gibi tedbirler de planın ayrılmaz parçaları arasında yer almaktadır.
İstihdam Teşvikleri Gözden Geçirilecek
Programda, istihdam teşviklerinin yeniden gözden geçirilmesi ve kadın, genç ve engellilere yönelik teşviklerin öncelikli hale getirilmesi yönünde çalışmalar yapılması da vurgulanmaktadır. Bunun yanı sıra, işverenlerin SGK nezdindeki işlemlerinin kolaylaştırılması için bilişim altyapısının geliştirilmesi, bürokrasinin azaltılması ve tamamlayıcı sağlık sigortasının yaygınlaştırılması gibi tedbirler de plan dahilindedir.
Esnek Çalışma Modelleri Yeniden Vurgulandı
Esnek çalışma kavramı, daha önceki ekonomik metinlerde de yer bulmuştu ve 2025 Yıllık Programında da tekrar ön plana çıkmıştır. Esnek çalışma, işe giriş ve çıkış süreçlerinde de basitleştirme anlamına gelmektedir. 2025 yılında, kanunlarda yer alan esnek çalışma modellerinin mevzuat ve uygulamada uyumunun artırılması için hukuki ve teknik altyapının güçlendirilmesine yönelik eylemler planlanmaktadır. Ayrıca, evden çalışma gibi sayısal teknolojilere uyumlu mevzuat düzenlemeleri de yapılacaktır.
Bu tür esnek çalışma modelleri, çeşitli firmalar tarafından fiilen uygulanıyor olsa da, henüz yaygınlaşmamıştır. İşçi ve işveren kesimlerinin çeşitli itirazları nedeniyle, esnek çalışma modellerinin yaygınlaşmasını sağlayacak düzenlemeler gerçekleştirilmemiştir.
KAYNAK: EKONOMİM.COM/MEHMET KAYA
