Dünya Bankası, Ekim 2024 tarihli Emtia Piyasaları Görünüm Raporu’nu yayımladı. Bu rapor, küresel emtia fiyatlarının, özellikle petrol bolluğu nedeniyle 2025 yılında son beş yılın en düşük seviyesine gerileyeceğini öngörüyor. Raporda, emtia fiyatlarının 2026 yılına kadar düşmeye devam edeceği belirtiliyor. Orta Doğu’daki potansiyel geniş çaplı bir çatışmanın bile, petrol bolluğu nedeniyle fiyat etkilerini sınırlayabilecek düzeyde olduğuna dikkat çekiliyor. Ancak genel emtia fiyatlarının, Kovid-19 salgınından önceki beş yıla kıyasla yüzde 30 oranında daha yüksek kalacağı vurgulanıyor.
Emtia Fiyatlarındaki Düşüşe Petrol Öncülük Ediyor
Rapor, emtia fiyatlarının bu yıl yüzde 3,4 oranında gerilemesinin ardından, 2025 yılında yüzde 5,1 ve 2026 yılında yüzde 1,7 daha düşmesinin beklendiğini ifade ediyor. Bu düşüş, fiyatların 2020’den bu yana en düşük seviyelere inmesine neden olacak. Bankanın raporunda, küresel emtia fiyatlarının 2024 ile 2026 yılları arasında yaklaşık yüzde 10 oranında düşeceği tahmin ediliyor. Öngörülen bu düşüşlerin petrol fiyatları tarafından öncülük ettiği belirtilirken, doğal gaz fiyatlarındaki artışlar ve metaller ile tarımsal ham maddelerdeki istikrarlı görünümün bu düşüşleri kısmen sınırladığı aktarılıyor.
Raporda, gelecek yıl küresel petrol arzının, talebi günde ortalama 1,2 milyon varil aşacağı öngörülüyor. Bu durum, daha önce yalnızca 2020’deki salgın döneminde ve 1998’deki petrol fiyatlarındaki çöküş sırasında yaşanmış bir bolluk olarak kaydediliyor. Dünya Bankası’nın raporuna göre, Brent tipi ham petrolün fiyatının 2024’te ortalama varil başına 80 dolar, 2025’te 73 dolar ve 2026’da 72 dolara gerileyeceği tahmin ediliyor.
Gıda ve Enerji Fiyatlarında Düşüş Beklentisi
Küresel gıda fiyatlarının bu yıl yüzde 8,5 ve 2025’te yüzde 4 oranında düşmesinin ardından dengelenmesi bekleniyor. Ancak gıda fiyatlarının, 2015-2019 yılları arasındaki ortalama seviyenin yaklaşık yüzde 25 üzerinde kalacağı ifade ediliyor. Enerji fiyatlarının da bu yıl yüzde 5,8, gelecek yıl yüzde 6,2 ve 2026’da yüzde 2,1 oranında düşmesinin beklendiğine değiniliyor. Gıda ve enerji fiyatlarındaki bu düşüşlerin, merkez bankalarının enflasyonu kontrol etmesini kolaylaştıracağına vurgu yapılıyor.
Bankanın raporunda, artan silahlı çatışmaların enerji arzını olumsuz etkileyerek gıda ve enerji fiyatlarını artırabileceği ve bu durumun enflasyon kontrol çabalarını zorlaştırabileceği belirtiliyor. Orta Doğu’daki çatışmaların tırmanma olasılığı, enerji fiyatları için yakın vadede önemli bir yukarı yönlü risk oluşturuyor. Bu durumun diğer emtialar üzerinde de potansiyel zincirleme sonuçlar doğurabileceği ifade ediliyor.
Ortalama Altın Fiyatının Bu Yıl Rekor Kırması Bekleniyor
Raporda, “güvenli liman” arayışındaki yatırımcılar için popüler olan altının ortalama fiyatının bu yıl rekor kırmasının ve 2023’teki ortalamasının yüzde 21 oranında artmasının beklendiği ifade ediliyor. Jeopolitik ve politik belirsizlik dönemlerinde sıkça yükselen altın fiyatlarının, gelecek iki yılda Covid-19 salgınından önceki beş yılın ortalamasının yüzde 80 daha yüksek kalması ve yalnızca hafif bir düşüş göstermesi bekleniyor. Ayrıca, Çin’in emlak sektöründeki zayıflığın sıkı arz koşulları ve enerji dönüşümünden kaynaklanan bazı metallere yönelik artan taleple dengeleneceği, dolayısıyla endüstriyel metal fiyatlarının 2025-2026 yıllarında istikrarlı bir seyir izlemesinin öngörüldüğü belirtiliyor. Ancak, Çin’deki beklenmedik büyüme sonuçlarının metal piyasalarında dalgalanmalara yol açabileceği de kaydediliyor.
KAYNAK: AA
