Ekonomi yönetiminin önemli hedeflerinden biri olan Kur Korumalı Mevduat (KKM) uygulamasından çıkış süreci hız kazanmış durumda. Bankacılık sektöründe Türk Lirası (TL) mevduatlarının payı artmaya devam ederken, Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu’nun (BDDK) verilerine göre, KKM bakiyesi 30 Eylül haftasında 30.4 milyar TL azalarak 1 trilyon 530 milyar liraya geriledi. KKM’nin dolar bazındaki değeri ise 45.4 milyar dolara düştü.
57 Haftalık Süreçte Kesintisiz Düşüş
Kur Korumalı Mevduatlar, 18 Ağustos 2023 tarihinde 3.4 trilyon lira ile tarihi zirvesine ulaştı ve o tarihten itibaren 20 Eylül 2024’e kadar 57 hafta boyunca kesintisiz bir düşüş süreci yaşandı. KKM’nin tarihi zirveden bu yana TL bazında kaybı 1.9 trilyon lira, dolar bazında ise 126.4 milyar dolardan 45.4 milyar dolara inmiş durumda. Bu süre zarfında KKM’deki azalış toplamda 81 milyar dolar olarak kaydedildi.
TL’ye Geçiş Hızlanıyor
BDDK ve Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nın (TCMB) TL’yi desteklemek için attığı adımlar, mevduat sisteminde TL’nin payını artırırken, KKM’nin payında da hızlı bir düşüş sağladı. 18 Ağustos 2023 tarihinde KKM’nin toplam mevduat içindeki payı yüzde 26.2, TL mevduatın payı ise yüzde 45.1 olarak kaydedilmişken, 20 Eylül 2024 itibarıyla bu oranlar sırasıyla yüzde 8.6 ve 13.9’a geriledi.
Özellikle yerel seçimlerin ardından KKM’deki düşüş hızlanırken, TL mevduat payının arttığı gözlemlendi. BDDK verilerine göre, 29 Mart 2024’te 6.4 trilyon lira olan KKM hariç TL mevduat, 20 Eylül 2024’te 9.4 trilyon liranın üzerine çıktı. KKM hariç TL mevduatın toplam mevduat içindeki payı yüzde 41.5’ten yüzde 53.4’e yükseldi. KKM dahil TL mevduatın payı ise aynı tarihler arasında yüzde 56.2’den yüzde 62’ye çıktı. 18 Ağustos 2023’te KKM hariç TL’nin payı yüzde 32’ye kadar gerilemişti.
Orta Vadeli Program’da KKM Hedefi
Eylül ayının ilk haftasında açıklanan Orta Vadeli Program (OVP) çerçevesinde, KKM’nin azaltılması hedefinin yer aldığı belirtildi. OVP’de, kur korumalı mevduatın ve yabancı para mevduatın cazibesinin azaltılması, Türk Lirası mevduata geçişin hızlandırılması gibi hedefler ortaya kondu. Türk Lirası mevduatın toplam mevduat içindeki payının artırılması ve vade sürelerinin uzatılması için gerekli politikaların uygulanacağı ifade edildi.
Türk Lirası’na Güven Artışı
Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, “Türkiye Buluşmaları” kapsamında gerçekleştirdiği bir etkinlikte, KKM’den çıkışın önemli hedeflerden biri olduğunu vurguladı. Şimşek, “Son bir yılda yaklaşık 98 milyar dolar KKM’de düşüş yaşandı. Eylül başı itibarıyla KKM’nin bakiyesi 144 milyar dolardan 46 milyar dolara düştü. Önümüzdeki aylarda bu rakamın daha da düşmesini ve ülkemizin KKM’den çıkışını öngörüyoruz. Türk Lirası’nın toplam mevduat içindeki payı geçen yıl yüzde 32 civarındayken, şu an yüzde 53 civarına ulaştı. Bu, Türk Lirası’na olan güvenin arttığını gösteriyor.” dedi.
Merkez Bankası’ndan Önemli Adımlar
Merkez Bankası, ağustos ayının sonunda parasal aktarım mekanizmasını desteklemek amacıyla zorunlu karşılık uygulamalarında değişiklikler yaptı. Gerçek kişi TL mevduat payı yüzde 45 ila 50 arasında olan bankalar için aylık artış hedefi 0.8 puana yükseltilirken, gerçek kişi TL mevduat payı yüzde 60’ı geçen bankalar için bu hedef kaldırılarak, yüzde 60’ın üzerinde kalınması şartı getirildi. KKM’nin TL’ye geçişine ilişkin hesaplamalara tüzel kişi KKM de dahil edildi.
TL mevduat için zorunlu karşılık tutarına uygulanan faiz oranı üst sınırı, politika faiz oranının yüzde 84’üne yükseltildi. Bu adımlar, TL’ye geçişi teşvik etmek ve KKM bakiyesinin azaltılması sürecini sürdürebilmek amacıyla atılan önemli adımlardır.
KAYNAK: SABAH
