Antep Fıstığı Piyasasında Yaşanan Sorunlar
Antep fıstığına olan talebin artması, piyasalardaki arz talep dengesini bozarak en çok baklava ve fıstıklı tatlı üreticilerini olumsuz etkiledi. Geçtiğimiz hafta kilosu ortalama 900 liradan Antep fıstığı tedarik eden baklavacılar, bu hafta bu fiyatın 1300 liraya yükseldiğini belirtiyor. Bu durum, baklava üretiminde düşüşe ve satışlarda ortalama yüzde 40’lık bir azalmaya yol açtı.
Baklava ve Tatlı Üreticileri Derneği (BAKTAD) Yönetim Kurulu Üyesi Mehmet Ali Taşdemir, “Son 1.5 ayda fıstık fiyatlarında ortalama yüzde 25 oranında suni bir artış gözlemleniyor. Bu yıl rekolte oldukça yüksek olmasına rağmen, 800 lira-900 lira olan fıstık fiyatları şu an 1200 lirayı geçmeye başladı. Depolarımız oldukça dolu, fıstık stoklarımız ağzına kadar dolu. Ricamız, para yatırarak stokçuluk yapan ve fırsatçılık yapan kişilere fırsat verilmemesidir” dedi.
Dubai Çikolatasının Etkisi
Tüm dünyada sosyal medyanın da katkısıyla popüler hale gelen Dubai çikolatası, Antep fıstığına olan talebi artırdı. Artık paketli olarak üretilen bu çikolata, tatlıcıların yanı sıra fırınlarda, marketlerde ve mahalle bakkallarında da yer buluyor. Bu durum, baklava ve fıstıklı tatlı üreticileri için zorlu bir dönem başlattı.
Taşdemir, “Dubai çikolatası, Türkiye ve dünyada büyük bir trend haline geldi. Bu da Gaziantep fıstığına olan talebin artmasına sebep oldu. Arz talep dengesi bozulunca, sektör dışı oyuncular da piyasaya girmeye başladı. Baklavada fiyat yükselişi kaçınılmaz hale geldi. Hammadde ve girdilerin artması, baklava fiyatlarının da yükselmesine neden oluyor. Alım gücü düşen insanların bu durumda daha da zorlandığını görmekteyiz” şeklinde konuştu.
Kontrol ve Destekleme Talepleri
Taşdemir, fıstıkta sektör dışı oyuncuların varlığına dikkat çekerek, “BAKTAD olarak talebimiz; tüketimin kontrol altına alınması, sertifikalı stokçuluğun sağlanması ve ürün rekoltesinin gerçek anlamda bilinmesidir. Destekleme ise alana değil ürüne yönelik olmalıdır. Böylelikle, ekstrem durumlarda piyasa dengesinin korunması sağlanabilir. Şu anda fıstık bulmakta zorluk çekmiyoruz, 2024 yılı rekoltesi son 50 yılın en yüksek seviyesine ulaşacak. Geçen yıl ortalama rekolte 170-200 bin ton iken, bu yıl 700 bin ton bandına ulaştı” diye ekledi.
Fiyat Artışlarının Sonuçları
Baklavacı Mehmet Çiftçi, fıstık fiyatlarında 1 haftada yaşanan artışları şöyle değerlendirdi: “Biz normalde baklava, kadayıf ve künefe üzerine çalışıyoruz ama Dubai çikolatasına olan talep o kadar fazla ki, üretim yapmak zorunda kalıyoruz. Fıstık fiyatları, geçen haftadan bu haftaya 900 lira bandındayken 1200 lira ve 1300 lira seviyelerine fırladı. Fiyatların düşmesi halkımız açısından önemli çünkü baklavaya zam yapmak zorunda kalıyoruz ve bu durumda alım gücü zaten düşük olan insanlar için daha da zorlayıcı oluyor.”
Vatandaşların Görüşleri
Vatandaşlardan Oğuzhan Apaydın, Antep fıstığının artık lüks bir gıda haline geldiğini belirtti: “Kaliteye önem veren bir insanım, bu nedenle kaliteli ürünleri tercih ediyorum. Ancak Antep fıstığı, Türk milleti olarak ürettiğimiz bir şey ama şu an yiyemiyoruz, tadamıyoruz.” Diğer bir vatandaş Cenk Efe Daşdan ise, “Antep fıstığını bazı insanlar yiyebiliyor, bazıları ise fiyatlar nedeniyle yiyemiyor. Fiyatlar o kadar arttı ki, çoğunluk bu lezzetten mahrum kalıyor” ifadelerini kullandı.
Sonuç olarak, Antep fıstığı fiyatlarının artışı ve Dubai çikolatasının etkisi, tatlı ve baklava sektörünü derinden etkiliyor. Üreticiler, stokçuluğa karşı önlemler alınmasını ve piyasa dengesinin sağlanmasını talep ediyor.
